چکیده:
مقاله حاضر به بررسی مفهوم عدالت در مطبوعات ایران بین سال های 1385 تا 1392 با تاکید بر دو روزنامه ی کیهان و شرق می پردازد. در این پژوهش محقق بر آن است تا با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی و استخراج مفاهیم و مقولات مورد نظر در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین نشان دهد که هر یک از این دو روزنامه ی کیهان و شرق چه برداشتی مفهوم عدالت دارند و گفتمان حاکم بر مفهوم پردازی این دو روزنامه را به عنوان دو گفتمان رقیب مورد ارزیابی قرار دهد. متون استخراج شده نیز برای این تحقیق شامل تمام سرمقاله های روزنامه کیهان و شرق می باشد که بر این اساس سعی شد تا سرمقاله های که به موضوع تحقیق نزدیکند و بیشترین نقش را در بازنمود گفتمان حاکم را دارند، بصورت هدفمند انتخاب شود. چرا که روش نمونه گیری هدفمند، در این پژوهش بهتر می تواند پاسخگوی هدفهای تحقیق باشد. نتایج یافته ها حاکی از آن است روزنامه های شرق و کیهان هر یک از منایع گفتمانی خاص تغذیه می کنند و اقتصاد واژگانی و مفاهیمی که به کار می گیرند واجد یک ریشه ی تاریخی/ سیاسی است. مفهوم پردازی روزنامه کیهان از عدالت را می توان ذیل گفتمان دینی سنتی فهم کرد که از نظر تاریخی تبارش به جدال های صدر مشروطه و شکل گیری گفتمان های متعدد در فضا اندیشه ای و سیاسی ایران بر می گردد. تبار دینی گفتمان حاکم بر روزنامه شرق را می توان در آرای نواندیشان دینی منجمله علامه نایینی و آخوند خراسانی در صدر مشروطه جستجو کرد.
خلاصه ماشینی:
٦. جامعه آماری در این پژوهش برای تحلیل گفتمان عدالت در مطبوعات (١٣٨٥ تا ١٣٩٢) از میان همه ی سـرمقاله ها- که در دو روزنامه ی کیهان ، شـرق منتشـر شـده اند- به سـرمقاله های که بطور خاص به 35 مفهوم عدالت پرداخته اند رجوع میشود.
٣- از جلوه های برجســـته «گفتمان انقلاب و امام خودباوری و ایســـتادگی در برابر 38 زورگویان و زیاده خواهان و روحیه تهاجمی- و نه منفعلانه - در برابر آنهاســـت و امروز ایران اسلامی با معیار قرار دادن این گفتمان در سطح سیاست خارجی در رویارویی با نظام سلطه به موفقیت های کم نظیری- اگر نگوییم بینظیر- نائل شــده اســت و ســبب اصــلی و علت غایی پیشرفت ها و دستاوردهای کسب شده نیز در همین امر نهفته است .
استناد به ذکر شواهد: - مقام معظم رهبری باره میفرمایند: «عدالت بدون پیشـرفت منجر به برابری در فقر خواهد شد و پیشرفت بدون عدالت هم هرگز مطلوب نخواهد بود زیرا در کنار رفاه و پیشرفت جامعه باید فواصل طبقاتی کم شود و همه کسانی که استعداد تحرک، کار و تولید دارند از فرصت های برابر برخوردار شوند» امام راحل : «این قرن ، قرن غلبه مستضعفین بر مستکبرین است » ٥.
مؤلفه های اجماع و مورد توافق در متن : - قانون الهی - بیانات مقام معظم رهبری - بیانات امام راحل تحلیل متن و تحلیل فرامتن (تفسیر و تبیین ) 41 مسئله ی محوری نویسنده که حول مفهوم عدالت به چفت و بست گزاره ها دست میزند این است که عدالت از کدام مسیر محق می شود.