چکیده:
تا اواخر دهه 1970 رابطه بین سیاست و اقتصاد به صورت انتزاعی و ذهنی از سوی برخی متفکران مارکسیست ساختار گرا مطرح شده بود، اما از دهه 1980 به این سو با شکل گیری مطالعات میان رشته ای رابطه بین سیاست و اقتصاد از حالت انتزاعی خارج شد و بصورت عینی و عملی مورد تحلیل قرار گرفت. یکی از استدلالات اصلی در این حوزه، تاثیر گذاری عوامل اقتصادی بر مناسبات سیاسی است. این مقاله با تاسی از این ادبیات تلاش می کند اولا چگونگی تاثیر گذاری اختلافات اقتصادی بر مناسبات سیاسی و به عبارت دقیق تر تاثیر اقتصاد بر سیاست را در دهه دوم انقلاب مورد واکاوی قرار دهد. ثانیا مشخص می سازد که مکانیسم و ابزار این تاثیر گذاری، سیاست های اقتصادی دولت و به طور خاص برنامه توسعه 5 ساله اول و دوم و لوایح بودجه بوده است و ثالثا نشان می دهد که تاثیر گذاری این عوامل اقتصادی بر مناسبات ساخت سیاسی به دو شکل یعنی اولا انشعاب درون جناح راست و ثانیا ائتلاف بین جناح راست مدرن و چپ تعین یافته است. این بررسی ها نهایتا نشان می دهند که سیاست در دهه دوم انقلاب تا چه میزان تحت تاثیر اقتصاد عمل کرده است و بدین سان مناسبات سیاسی بیش از آن که ماهیتی صرفا سیاسی داشته باشند، تا چه میزان متاثر ازمناسبات اقتصادی عمل نموده اند.
خلاصه ماشینی:
فصلنامه «پژوهش های انقلاب اسلامی » Islamic Revolution Researches انجمن علمی انقلاب اسلامی ایران Scientific Association of Islamic سال پنجم ، بهار ١٣٩٥، شماره ١٦ Revolution In Iran صفحات ٢٦٧ ـ ٢٤٧ Vol. 5, Spring 2016, No 16 از ائتلاف اقتصادی تا انشعاب سیاسی: تحلیلی از رابطه سیاست و اقتصاد در دهه ی دوم انقلاب داود نجفی * حسین مسعودنیا ** *** عباس حاتمی چکیده تا اواخر دهه ١٩٧٠ رابطه بین سیاست و اقتصاد به صورت انتزاعی و ذهنی از سوی برخی متفکران مارکسیست ساختارگرا مطرح شده بود، اما از دهه ١٩٨٠ به این سو با شکل گیری مطالعات میان رشته ای رابطه بین سیاست و اقتصاد از حالت انتزاعی خارج شد و بصورت عینی و عملی مورد تحلیل قرار گرفت .
توضیح این نکته در آغاز ضررویاست که اگرچه اختلافات اقتصادی در دهه اول انقلاب نیز وجود داشته و در پایان این دهه در قالب برنامه توسعه ٥ ساله اول بین دولت اول هاشمی رفسنجانی و نمایندگان رادیکال مجلس سوم شکل بارزتری یافت ، اما کانون تمرکز مقاله حاضر دهه دوم انقلاب و به طور مشخص فاصله بین سال های ١٣٧٤-١٣٧٠ یعنی دوره چهارم مجلس شورای اسـلامی را دربرمیگیرد؛ دلیل انتخاب این دوره زمانی این اسـت که با به حاشـیه رفتن جناج چپ در انتخابات مجلس چهارم و یکدست شدن بلوک قدرت درون دولت و مجلس ، به نظر میرسید پیرامون برنامه های توســعه اقتصــادی اختلاف نظر گســترده ای میان اجزاء بلوک قدرت وجود نداشــته باشــد؛ نکته ای که نتایج پژوهش حاضر خلاف آن را نشان میدهد.