چکیده:
تشیع از قرن شانزدهم میلادی مذهب رسمی ایران بوده است. اعتقادات، رهبری و نهادهای شیعه، نقش مهمی در سیاست خارجی ایران داشته و اسلام شیعی از آغاز با سیاست آمیخته بوده؛ چنانکه می توان گفت تاریخ و معتقدات شیعه زیربنای ایدئولوژی انقلاب اسلامی و یکی از مهمترین ریشه های آن بوده است. از طرف دیگر پس از پیروزی انقلاب اسلامی بحث صدور انقلاب و تاثیرگذاری انقلاب اسلامی ایران بر جوامع شیعی پررنگ شد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی درصدد پاسخگویی به این سوال است که اولا مذهب تشیع چه تاثیری بر پیروزی و استمرار انقلاب اسلامی ایران داشته و ثانیا انقلاب اسلامی ایران چه تاثیری بر ژئوپلیتیک تشیع داشته است. در پایان اینگونه نتیجه گرفته می شود که ارزش ها و اصول مکتبی فقه تشیع باعث شده تا مردم شیعه ایران به کمک رهبری قدرتمند شیعه نسبت به وضع موجود واکنش نشان داده و انقلاب اسلامی ایران را پدید آورند. از سویی دیگر انقلاب اسلامی ایران نیز موجب گسترش حوزه نفوذ تشیع در منطقه خاورمیانه شده است.
خلاصه ماشینی:
"مقدمه انقلاب اسلامی ایران مهمترین جنبش اسلامی معاصر است که نماد و مظهر اسلام گرایی در عصر حاضر بهشمار میآید؛ این انقلاب حرکتی بود که به جهت ویژگیهای خاص و منحصر به فرد خود، تعجب و شگفتی تمام اندیشمندان غربی و شرقی را برانگیخت و به تعبیری وجدانهای غربی را در دو بعد (دولتی و مردمی) تکان داد و به صورت معمایی برای تحلیلگران سیاسی و اجتماعی جلوهگر شد.
8. نقش مذهب تشیع در پیروزی و استمرار انقلاب اسلامی ایران مذهب شیعه با توجه به اندیشه، آموزهها و اعتقادات خود ضمن دعوت از دیگران برای آرامش، همزیستی و صلح، همواره در طول تاریخ با نظام سلطه و استعمار مبارزه کرده است.
در پی قدرت گرفتن شیعیان در ساختار سیاسی کشورهای خود، آنها به ایفای نقش در عرصه بینالمللی نیز پرداختهاند به گونهای که در این دوره پایانی قرن بیستم، تشیع دست کم از نظر افکار عمومی کشورهای غربی شبح هولناکی شده چرا که به صورت یکی از بازیگران اصلی در جامعه بینالملل و جهان درآمده است (توال، 1380: 172) و منشا تحولات عمیق سیاسی و اجتماعی در بسیاری از کشورهای جهان بوده که این امر در تغییر معادلات قدرت به نفع شیعیان در روابط بینالمللی تأثیر بسزایی داشته است.
بر همین اساس و به دلیل نقش انکارناپذیر تشیع در پیروزی انقلاب ایران، جایگاه این مذهب در جهان اسلام از حاشیه و پیرامون به مرکز انتقال یافت و از اهمیت و اولویت بسیاری برخوردار گشت؛ مذهب تشیع که تا آن زمان فاقد جایگاه مطلوبی در میان سایر مکاتب اسلامی بود، مورد توجه قرار گرفت و تلاشهای گستردهای در جهت شناخت دقیقتر و بهتر این مکتب صورت گرفت."