چکیده:
سابقه و هدف: در عصر حاضر و با پیشرفت سریع فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی، بررسی وضعیت مجلات جمهوری اسلامی ایران و تلاش برای ارتقای کمی و کیفی آنها در سطح بینالملل، از اهمیت ویژهای برخوردار است. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی کمی و کیفی مجلات نمایهشده ایرانی در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس است.
مواد و روشها: پژوهش حاضر، پیمایشی-توصیفی بوده و از نوع کاربردی است که با استفاده از روشهای علمسنجی انجام شده است. منبع گردآوری دادهها، پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس و جامعه آماری پژوهش را تمامی مجلات علمی کشور ایران تشکیل میدهند که طی سالهای 2012-2000 در آن پایگاه نمایه شدهاند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار آماری Excel و برای ترسیم شکلها از نرم افزار تحلیل شبکه NodeXL استفاده شده است.
یافتهها: یافتهها نشان میدهد که مجلات نمایهشده ایرانی در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس از 8 عنوان در سال 2000 به 113 عنوان در سال 2012 رسیده است. همچنین طی سالهای مورد بررسی، مراکز و موسسات علمی و پژوهشی بیشتری عهدهدار مدیریت و نمایهسازی مجلات علمی شدهاند.
نتیجهگیری : برخلاف رشد کمی تعداد مجلات نمایهشده، کیفیت مجلات نمایهشده ایرانی (بهجز چند مورد) از وضعیت مطلوبی برخوردار نمیباشند و توجه و سیاستگذاری در این خصوص، میتواند راهگشا باشد.
Background and aim: with rapid innovations and advancements in information and communication technologies in this era, the status of journals of Islamic Republic of Iran and the efforts to improve the quality and quantity of Iranian journals in international level are very important. The present research intends to assess indexed Iranian journals in Scopus database quantitatively and qualitatively.
Material and methods: the present research is a descriptive survey which can be applied through Scientometrics methods. Scopus database is the data source here. This research community comprises all Iranian scientific journals indexed in Scopus database during 2000-2012. Statistical software Excel was used to analyze the data and network analysis software NodeXL was applied to draw shapes.
Findings: findings indicate that an increase in the number of indexed Iranian Journals in Scopus database from 8 titles in 2000 has reached to 113 titles in 2012. These findings also show that more academic-scientific institutes and centers have been in charge of managing and indexing scientific journals during the study years.
Conclusion: unlike the quantitative growth in the number of indexed Journals, the quality of indexed Iranian journals (except for few cases) does not have a desirable condition. Thus, the policies on this issue can be helpful in this regard.
خلاصه ماشینی:
"وضعیت شاخص h مجلات ایرانی نمایه شده در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس (رجوع شود به تصویر صفحه) یافتههای بهدست آمده در رابطه با میزان استناد به مقالات منتشر شده در مجلات ایرانی نمایه شده نیز نشان داده است که مجلات International Journal of Environmental Science and Technology و مجلهInternational Journal of Environmental Research بالاترین میزان را داشته و میانگین استناد به هر مقاله دو مجله ذکر شده به ترتیب 98/1 و 84/1 بوده است.
وضعیت استناد به مقالات مجلات ایرانی نمایه شده در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس (رجوع شود به تصویر صفحه) بحث و نتیجهگیری یافتههای بهدست آمده از پژوهش نشان می دهد که نمایه شدن مجلات علمی ایرانی در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس طی سالهای 2000-2012 دارای رشد مثبتی بوده و از 8 مورد در سال 2000 به 113 مورد در سال 2012 رسیده است که این امر نشان دهنده رشد سالیانه 23 درصدی است.
نتایج پژوهش در رابطه با سهم موضوعی مجلات علمی نمایهشده نیز نشان داده است که بخش قابل توجهی از آنها در حوزه Science تولید و منتشر میشوند و در این بین، پزشکی و حوزههای وابسته به آن (با بیش از 43 درصد) بیشترین سهم را داشتهاند.
یافتههای پژوهش حاضر در خصوص مراکز و موسسات منتشر کننده مجلات علمی نشان داد که طی سالهای مورد بررسی، علاوه بر گسترش مجلات نمایهشده در حوزههای مختلف علوم بشری، در مراکز و موسسات علمی و پژوهشی ایرانی و همچنین در شهرهای مختلف کشورمان دارای رشد بوده است و از 2 شهر و 7 مرکز در سال 2000 به 19 شهر و 57 مرکز علمی مختلف در سال 2012 رسیده است که نشان از توسعه و پیشرفت علمی سایر شهرهای کشور و نیز سایر مراکز و موسسات آموزشی و علمی دارد."