چکیده:
هدف از پژوهش حاضر تبیین الگوی ساختاری با توجه به نقش واسطه ای هم وابستگی در رابطه عوامل روانشناختی موثر بر آمادگی سوء مصرف مواد در نوجوانان بوده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی است. جامعه آماری پژوهش تمام دانش آموزان دختر و پسر دوره دوم متوسطه مدارس دولتی منطقه 16 تهران در سال 95-1394 بود. گروه نمونه شامل 400 دانش آموز بود که با روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شده بودند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه آمادگی اعتیاد، پرسشنامه هم وابستگی استونبرینک و پرسشنامه عوامل روانشناختی بوده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج تحلیل رگرسیون به شیوه متوالی نشان داد که هم وابستگی به طور معناداری نقش واسطه ای در میان عوامل روانشناختی و آمادگی اعتیاد در نوجوانان ایفا می کند و شاخصهای مدل از برازش خوبی برخوردارند. باتوجه به یافته های پژوهش به نظر می رسد هم وابستگی تحت تاثیر عوامل روانشناختی شکل می گیرد و رابطه این عوامل روانشناختی را با آمادگی اعتیاد واسطه گری می کند.
The aim of the current research was to explain the relationships among psychological factors influencing adolescents’ addiction potential with mediating role of codependency. This study had a descriptive, correlational design. The statistical population of the study comprised all high school girls and boys studying in public schools in district 16 of Tehran in academic year 2015-2016. The sample which included 400 students was selected via two-stage cluster sampling method. The instruments consisted of Addiction Potential Questionnaire, Codependency Inventory (CODI) (Stonebrink, 1988), as well as Risk and Protective Factors Inventory (RAPI). Regression and path analysis were used to analyze the obtained data. Sequential model building for prediction in regression analysis revealed that codependency can significantly have a mediating role between psychological factors and students’ addiction potential. The results were also indicative of the goodness of the structural equation modeling fit indexes. It could be concluded that the codependency as an acquired behavior, which includes self-negligence and losing individual identity, is formed under the effects of psychological factors and mediates the relation between psychological factors and addiction potential.
خلاصه ماشینی:
در این بخش در پی پاسخ به پرسش اصلی پژوهش مبنی بر اینکه " آیا الگوی روابط ساختاری عوامل روانشناختی مؤثر بر آمادگی اعتیاد نوجوانان با نقش واسطه ای هم وابستگی با داده های تجربی برازش دارد؟" از تحلیل مسیر و نرم افزار اموس بهره برده شده است .
Adjusted Goodness of Fit Index (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ١: مدل اصلاحی در حالت ضرایب استاندارد نشده (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٢: مدل اصلاحی در حالت ضرایب استاندارد شده بحث و نتیجه گیری نتایج جدول شماره ٤ نشان داد شاخصهای برازش مدل پس از اصلاح و حذف روابط غیرمعنادار و ایجاد کوواریانس میان برخی زیرمقیاسهای متغیرهای عوامل روانشناختی، هم وابستگی و آمادگی اعتیاد در وضعیت مطلوبی قرار گرفته است و عوامل روانشناختی با واسطه گری هم وابستگی با آمادگی اعتیاد نوجوانان رابطه دارد.
یافته این پژوهش که مطلوب بودن برازش مدل ساختاری رابطه عوامل روانشناختی با نقش واسطه ای هم وابستگی در آمادگی اعتیاد نوجوانان است ، همسو با پژوهش پارکر، فولک و لوبلو١ (٢٠٠٣) است که هم وابستگی را یک اختلال جدا و مستقل از دیگر آسیبهای رفتاری تشخیص داده اند.
نتایج پژوهش مک کابی ، لویی و کینگ ٩ (٢٠١٥) نشان داده است که تحول نامتقارن مغزی در دورة نوجوانی یک سیستم کنترل تکانه ای نابالغ را سبب می شود که به بروز هیجان خواهی در این دوره رشدی میانجامد و همراه با تأمل کم سبب افزایش پیامدهای منفی الکل و مصرف مواد مخدر میشود.