چکیده:
از دوران ارسطو تا پیش از جهانی شدن، جامعه سیاسی به دو عنصر فرمانروایان و فرمانبرداران تقسیم میشد. در حال حاضر بخش سومی سربرآورده که هم فرمان میبرد و هم فرمان میراند؛ هم طرف حق و وظیفه است و هم منبع حق و وظیفه. بخش سوم، که جامعه مدنی نام دارد، علاوه براینکه به ساختار دو وجهی سابق جامعه سیاسی خلل وارد کرده، پیوند الزامآوری قاعده حقوقی و ضمانت اجرای رسمی آن را نیز مخدوش نموده است؛ تا جایی که دیگر نمیتوان گفت مهمترین ویژگی قاعده حقوقی و عنصر ممیز آن از دیگر قواعد، الزام آوری است؛ ورود جامعه مدنی به مناسبات حقوقی، اقناع پذیری را جایگزین الزام آوری کرده است. میان جامعه مدنی و دموکراسی رابطه مستقیم برقرار است و هر یک دیگری را تقویت میکند. به همین دلیل در اثر جهانی شدن، جامعه مدنی در بهینه سازی رابطه دولت، شهروند و بخش خصوصی جایگاه مهمی یافته و در نتیجه وارد تئوری های حقوقی شده است. بهعلاوه پیشتر ساختار جامعه بینالمللی، بینالدولی بود، یعنی تابعان کنشگر حقوق دولت و سازمان های دولتی بودند؛ در حال حاضر افراد انسانی در قالب گروههای مردمی ادعای کنشگری دارند. مقاله پیش رو به سیر این تحولات و تاثیرات آن بر قاعده سازی حقوقی میپردازد.
خلاصه ماشینی:
جهانی شدن ، جامعه مدنی ، سازمان های غیردولتی ، ایجاد قاعده حقوقی ، اقناعی ١.
در ادامه تحولاتی که تحت تأثیر مؤلفه های جهانی شدن در جایگاه حقوقی جامعه مدنی و نیز خللی که به انحصار دولت در قاعده گذاری ایجاد شده است ، سنجیده می شود.
در این پژوهش از میان مؤلفه های جهانی شدن ، تأثیر سه مؤلفه از جاکندگی ، تخصص گرایی و بازاندیشی مداوم به عنوان متغییرهای مستقل بر نقش جامعه مدنی در ایجاد قاعده حقوقی به عنوان متغییر وابسته بررسی می شود.
بنا بر این در دوران جهانی شدن حقوق قاعده گذاری از پایین قوه مجریه برتری دارد بر قاعده گذاری از بالای قوه مقننه و به علاوه نهادهای جامعه مدنی بویژه سازمان های غیر دولتی ، به دلیل ماهیت تخصصی خود به خوبی می توانند در ایجاد قاعده حقوقی مشارکت کنند و حتی رأسا آن را ایجاد کنند.
کارکرد ایجادی در حقوق مدرن ایجاد قاعده حقوقی در صلاحیت انحصاری نهادهای دولت و سازمان های بین الدولی است .
نهادهای جامعه مدنی هم از طریق کارکرد ایجادی و مشورتی خود در ایجاد قواعد اقناع پذیر مشارکت می کنند (با نمایندگی کردن افکار عمومی در قاعده گذاری ) و هم در اقناع تابعان حقوق و ترغیب آنان به اجرای قواعد حقوقی مؤثر هستند.
), Critical Mass: The Emergence of Global Civil Society (Studies in International Governance), waterloo, Wilfrid Laurier University Press.
- Meidinger, Errol, (2001), "Law Making by Global Civil Society: the Forest Certification Prototype", International Conference on Social and Political Dimensions of Forest Certification, University of Freiburg, June 20-22.