چکیده:
حق بر حریم خصوصی از مهمترین حقوق انسانی محسوب میگردد. امروزه با توسعه فناوریهای ارتباطات و گسترش استفاده از فضای سایبر، حریم خصوصی افراد در معرض تهدید واقع شدهاست. این پژوهش با روش «سندپژوهی» و «کتابخانهای توصیفی- اکتشافی» انجام شدهاست. سوال اصلی مقاله آن است که «برای حمایت از حریم خصوصی افراد در محیطهای مجازی، از چه اصولی در آموزههای فقهی اسلام می توان استنباط نمود و بر اساس آنها به چه مولفههای فقهی، برای حمایت از این حق، میتوان دست یافت؟» جهت دستیابی به پاسخ، در بخش نخست مبانی حمایت از حریم خصوصی در فقه اسلامی کنکاش گردیده و در بخش دوم نیز به تحلیل مولفههای حمایت از این حق در فقه اسلامی با تاکید بر حمایت از آن در فضای مجازی پرداخته شدهاست. در این مقاله بعد از بررسیهای عمیق اکتشافی در فقه امامیه، به هفت مولفه فقهی جهت بررسی حریم خصوصی در فضای واقعی رسیدیم که از میان آنها سه مولفه «ممنوعیت تجسس، تحسس و تفتیش»؛ «ممنوعیت اشاعه فحشاء»؛ و «ممنوعیت استراق سمع و بصر» قابل تعمیم به فضای مجازی بود و در متن مقاله بهدنبال تحلیل و ترویج این مولفهها برآمدهایم.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله بعد از بررسی های عمیق اکتشافی در فقه امامیه ، به هفت مؤلفه فقهی جهت بررسی حریم خصوصی در فضای واقعی رسیدیم که از میان آن ها سه مؤلفه «ممنوعیت تجسس ، تحسس و تفتیش »؛ «ممنوعیت اشاعه فحشاء» و «ممنوعیت استراق سمع و بصر» قابل تعمیم به فضای مجازی بود و در متن مقاله به دنبال تحلیل و ترویج این مؤلفه ها برآمده ایم .
هر چند در کشورهای غربی تنها از اوایل دهه ١٩٠٠ تصریحا «حق حریم خصوصی » مورد توجه قرار گرفته است ، اما حمایت از این حق از آغاز نزول قرآن در آموزه های اسلام مورد توجه بوده است که در قالب احکام شرعی هم چون حرمت تجسس ، استراق سمع و...
از سویی در متون فقهی اسلام اصول متعددی وجود دارد که برای حمایت از حق مذکور در فضای واقعی می توانند مورد اتکا و توجه قرار بگیرند، اما از سوی دیگر ممکن است اشکالی مطرح گردد که این اصول و مبانی برای حمایت از حق بر حریم خصوصی در فضای واقعی بوده و امکان استفاده و بسط آن ها برای حمایت از حق مذکور در فضای مجازی وجود ندارد.
در این راستا سه مؤلفه برای حمایت از حریم خصوصی افراد در فضای مجازی قابل تعمیم بود که شامل : «ممنوعیت تجسس ، تحسس و تفتیش »؛ «ممنوعیت اشاعه فحشا»؛ و «ممنوعیت استراق سمع و بصر» می باشد و در پی ترویج و تبیین آن ها برآمده ایم .