چکیده:
آیزر و یائوس تحت تاثیر مکتب پدیدارشناسی، نظریه ی دریافت و زیبایی شناسی دریافت را ارائه کردند. آنها معتقدند که متن های ادبی، معنای ذاتی یا ثابتی ندارند و این خواننده است که با خوانش خود، معنا را کشف می کند. آیزر تلاش کرد تا فرایند کشف معنا توسط خواننده را فرموله کند. او در ابتدا با مطرح کردن بحث شکاف ها و خلاهای موجود در متن های ادبی، خوانندگان را به مشارکت در تولید معنا سوق داد. از نظر آیزر، خوانندگان با پر کردن شکاف ها و نانوشته های متن ها، به آنها حیاتی دوباره می بخشند. حذف و برجسته سازی، فرضیه سازی، استراتژی خواندن/خواننده و افق انتظارات دیگر فرایندهایی است که آیزر و یائوس با طرح و بسط آنها، راه را برای تشریح پروسه ی کشف معنا هموار کردند. این جستار تلاش می کند شعر «آی آدمها» و تفسیرهای متعدد آن را، از منظر فرایندهای زیبایی شناسی دریافت بررسی و تحلیل کند. به همین منظور، ضمن معرفی و طبقه بندی تفسیرهای متعدد این شعر، فرایند درک خوانندگان تحلیل و فضاهای خالی متن تشریح شده است.
Influenced by Phenomenology, Iser and Jaus propounded Aesthetic Reception Theory. They believe that literary texts have no potential or fixed meanings, and it is the reader who discovery the meaning by his reading. Iser attempts to formulize the meaning discovery process primarily, by presenting the Gaps and Blanks in literary texts, he makes the readers participate in interpretation the texts as much as the producer of the same texts. In Iser viewpoint, by filling the blanks in literary texts, readers revive those texts. Then by presenting and expanding Omission and Highlighting, Hypothesizing, reading/reader strategy, and expectation horizons, Iser and Jaus pave the way for explaining the meaning discovering process. This paper attempts at analyzing the poem, AY ADAMHA, and its various interpretations in the light of Aesthetic Reception processes. Therefore, considering the introducing and classifying the various interpretations of this poem, readers Reception is analyzed, and the blanks of the texts is scrutinized
خلاصه ماشینی:
در این جستار، شعر «آی آدمها» و تفسیرهای متعدد آن از منظر فرایندهای زیباییشناسی دریافت بررسی و تحلیل شده است.
درآمد این مقاله با تمرکز بر آرای یائوس و آیزر، بهدنبال تحلیل و تبیین فرایندهای زیباییشناسی دریافت ازجمله استراتژی خواندن، افق انتظار، خلأ متنی، حذف و برجستهسازی در تفسیر/ تأویلهای موجود دربارة شعر «آی آدمهای» نیما یوشیج است.
2. پیشینة پژوهش تاکنون اشعار نیما یوشیج و بهویژه شعر «آی آدمها» از منظر فرایندهای زیباییشناسی دریافت بررسی و تحلیل نشده است.
در مقالة «رهیافتی به مفهوم زندگی در اشعار نیما (براساس نظریة دریافت)» (شریفیان و نوری، 1390) اگرچه اصطلاح «دریافت» در عنوان آن دیده میشود، محتوایش فاقد مباحث اصلی این نظریه است.
تفسیر همگرای ساختاری در این نوع تفسیر، خواننده به معانی پنهان در متن کمتر توجه میکند و بیشتر به «تحلیل ساختار صوری اثر و تناسبهای ظاهری آن» (جعفری، 1394: 130) و همچنین «برجسته کردن نظام آوایی یا جنبههای بلاغی متن» (همان، 131) میپردازد.
رعدی در یک سخنرانی، به انتقاد از زبان نیما در شعر «آی آدمها» پرداخت: در منظومة آی آدمها که در نظر بعضی از پیروان نیما از شاهکارهای او بهشمار میرود، شاعر حال مرد غریقی را که از ساحلنشینان بیاعتنا استمداد میکند، شرح میدهد و ازجمله چنین میگوید: آی آدمها که بر ساحل نشسته شاد و خندانید- یعنی: (ای مردم ساحلنشین شاد و خندان) یک نفر در آب دارد میسپارد جان (یعنی غریقی درحال جاندادن است) فعل «دارد» در این مصرع که متخذ از کلام محاوره است، بهطور ناهماهنگ و ناجور، پهلوی فعل و تعبیر ادبی «میسپارد جان» قرار گرفته است.