چکیده:
عنوان هر کتاب نخستین دریچه آشنایی خواننده کتاب با محتوا و نویسنده آن است. پر واضح است که بین حوادث تاریخی و جریانهای سیاسی و اجتماعی هر دوره با جریانهای ادبی، رابطه متقابل وجود دارد و بر ذهن و زبان شاعران اثر مستقیم میگذارد. در این نوشتار، سعی شده است با ارائه تعداد زیادی از کتب شعر معاصر و همچنین بیان حوادث مهم تاریخی و جریانهای سیاسی و اجتماعی و ادبی هر دوره، بین عناوین کتب شعر- بدون توجه به محتوای کتاب- و جریانهای حاکم رابطهای را کشفکرده و این تاثیر متقابل، در سه حوزه ساختار و بلاغت و محتوا نشان داده شود. به طور کلّی در حوزه ساختار، عناوین از ساختارهای یک کلمهای، و گروههای اسمی به ساختارهای چند جملهای و حتّی حروف تغییر شکل میدهند. در حوزه بلاغت، با گسترش مجلّات و تحت تاثیر بیانیّههای شعری و متغیّر ترجمه، عناوین کتاب از حالت خشک و بیروح به عناوین شاعرانه، عاطفی و خلّاق بدل میشوند که نهایتا به انتزاع و ابهام میانجامد. در حوزه محتوا هم، محتوای عناوین از ایستایی و وطندوستی افراطی به آرمانخواهی اجتماعی و سیاسی و آرمانخواهی مذهبی و انقلابی تغییر شکل میدهد و نهایتا به تکثّر و بیمعنایی و تفنّن و بازی با کلمات کشیده میشود.
The title of each book is the first instrument for acquainting the reader with the content and author of the book .It is clear that there's a mutual relation between historical , social and political events of each era with literary events and it affects directly on poets' mind and language .In this study ,we present lots of contemporary poem books , and describe the important literary, historical ,social and political events of each era ,and find a relation between the poem book titles and dominant events regardless of the book content and show this mutual effect in the structure ,content and rhetoric .In general , in terms of structure , titles change from one word and noun group into several sentence and even alphabet letters .In terms of rhetoric , the literal and apathetic titles of the book change into creative ,poetic and empathetic titles .As a result , amphibology and abstraction are created .In terms of content ,the extremist patriotic and static titles change into social ,religious ,political and revolutionist idealism .Finally , lots of meaningless words are created .
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش کوشیدهایم در حوزۀ تحقیق خود یعنی سالهای 1300 ـ 1395، بنا بر متغیر مدرنیته و تأثیر ترجمه و عوامل دیگر، بین اوضاع تاریخی، اجتماعی و سیاسی آن دوره و عناوین کتاب شعر ـ بدون توجه به محتوای آنها ـ رابطهای کشف کنیم و سیر این دگردیسی را در سه حوزۀ ساختار، بلاغت و محتوا در طی چهار دورۀ فرضی نشان دهیم.
روش پژوهش روش گردآوری اطلاعات اسنادی یا کتابخانهای بوده است؛ به این شرح که نخست فهرست 2710 عنوان کتاب شعر در طول بازة زمانی 95سالة تحقیق (1300 ـ 1395) از کتابهای مرجع فهرست کتابهای چاپی خانبابا مشار تا سال 1345، کتابشناسی شعر نو ایران از سال 1300 تا 1350 و جویبار لحظهها، و «نرمافزار کتیبه» و «سایت خانۀ کتاب» و نیز جستوجوی عناوین کتاب شعری از چهارده انتشارات مهم کتاب شعر معاصر: «سورۀ مهر، فصل پنجم، نیماژ، مروارید، چشمه، اقلیما، نگیما، مایا، دارینوش، نشر دوستان، نشر نون، صدای معاصر، انجمن شاعران ایران و پایتخت- شانی» و «سایت ویکیپدیا» استخراج شده است؛ سپس بر اساس عنصر بسامد2، به بررسی و تحلیل و نقد بوطیقای ساختاری، بلاغی و محتوایی آن عناوین در چهار دورۀ فرضی 1300 ـ 1325، 1325 ـ 1350، 1350 ـ 1375 و 1375 ـ 1395 پرداخته و سعی شده است بین حوادث تاریخی و جریانهای اجتماعی ـ سیاسی و صداهای ادبی رایج در این دورهها رابطهای کشف شود.
همچنین در این دوره، با توجه به رشد روزافزون نهضت ترجمۀ کتابهای شعر اروپایی و گسترش ابعاد خیال شاعران، از لحاظ بلاغی، عناوینی با صور خیال اضافۀ تشبیهی و استعاره دیده میشود که بسیار عاطفی، شورانگیز، شاعرانه و خلاقاند و زبان شعری عناوین به انتزاع کشیده نشده است.