چکیده:
یکی از شریفترین دانشها «علوم قرآنی» است و در میان این علوم نیز علم مفردات یعنی شناختن تک واژههای به کار برده شده در آیات قرآن مجید از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چرا که قرآن مجید کلام خداوند یکتا و اقیانوس بیکرانی است که راه ورود به اعماق معانی و مقاصد عالی آن، درک «مفردات» و تک واژهها است. مانند دانستن مجازات قرآن، متشابهات، مترادفات، وجوه و نظایر، مشترکات و معرّبات قرآن و بالاخره الفاظ مشکل و غرائب قرآن. در زمینه اهمیت و ضرورت آشنایی مسلمانان با مفردات قرآن بویژه غرائب و آیات مشکل، سفارشها و روایاتی از معصوم رسیده است مانند: «اعربوا القرآن و التمسوا غرائبه». لیکن آن چنان که باید و شاید در این مورد کمتر بحث نظری شده است.
خلاصه ماشینی:
"10 ـ «متشابه القرآن»متشابه القرآن نیز یکی از شاخههای علم مفردات قرآن محسوب میشود و دانشمندان در آن تألیفات مستقلی پدید آوردهاند که شاید بتوان گفت بهترین آنها، کتاب «البرهان فی متشابه القرآن» تألیف محمد بن حمزة بن نصر کرمانی در قرن پنجم است.
(پیدایش علم مفردات و پیشگامان آن در سدههای اول و دوم: هر یک از شاخههای «علم مفردات» مانند غریب القرآن، لغات القرآن، مشکل القرآن و غیره به مرور زمان و تحت تأثیر شرایط فرهنگی و نیازهای علمی و دینی روز پدید آمده و به تدریج در طول اعصار تکامل پیدا کردهاند که ما از مجموع این دسته از معارف و علوم قرآنی به نام «تفسیر واژهای قرآن» یاد میکنیم.
2 ـ شاگردان ابن عباس: اگر چه شاگردان عبدالله بن عباس در تفسیر قرآن با پیروی از استادشان بیشتر از روش تفسیر لغوی استفاده میکردند، لیکن در مجموع آثار تفسیری شاگردان این عباس را میتوان از نمونههای علم مفردات به معنای مصطلح کلمه به شمار آورد، تنها دو اثر در میان آثار شاگردان او هست که دارای این جنبه و امتیاز هستند: یکی «غریب القرآن» ابن عباس است که با تهذیب شاگردش، عطاء بن ابی رباح، متولد 27 ه در یمن به دست ما رسیده است.
29 ـ ابو خلف صیدلانی: عبدالعزیز صیدلانی مرزبانی از مردمان سده چهارم هجری از جمله مفردات نویسان این قرن است و از او کتابی به نام «الموضح فی معانی القران و کشف مشکلات القرآن» به جای مانده 30 ـ ابن المنادی (م 336 ه): ابوالحسن، احمد بن محمد بن منادی در سال 256 در بغداد زاده شد و به سال 336 از دنیا رفت."