چکیده:
از جمله مهم ترین مولفههای اجرای اقتصاد مقاومتی توجه خاص به تولید کالاهای اساسی و محصولات زیربنایی و اتکا بر اقتصاد دانش بنیان است. به منظور تحقق سیاستهای اقتصاد مقاومتی نیاز به حرکت از تولید کالاهای با فناوری پایین به سمت کالاهایی با سطح فناوری بالا و پیچیده احساس می شود. رشد و تقویت کسب و کارهای فعال در زمینه صادرات پیچیده، نیازمند بالندگی قابلیتهای فنی و نهادی میباشد. تحقیق حاضر در پی آن بود که مکانیسمهای تولید کالاهای پیچیده در ایران را با توجه به رویکرد قابلیتها بررسی و معرفی نماید. پس از مرور ادبیات تحقیق، وضعیت کشور با توجه به اطلس پیچیدگی ارائه شده توسط هاسمن و هیدالگو مورد بررسی قرار گرفته و مشخص گردید که ایران تا کنون نتوانسته در تولید کالاهای پیچیده موفق عمل کند و تولید و صادرات این کشور غالبا مربوط به کالاهایی بوده که نیاز به قابلیتهایی بسیار پیچیده نداشته و از این رو همانند سایر کشورهای در حال توسعه به نوعی گرفتار دام سکون شده است. در نهایت پیشنهادات سیاستی به منظور ارتقای سطح پیچیدگی تولیدات ارائه گردیده است.
One of the most important component of implementing of resistive economy is the special attention to the production of primary commodities and fundamental products based on knowledge economy. In order to realizing resistive economy policies in Iran, there is a need to move from low-tech level to high- tech level productions. Business development in the sophisticated exports, requires the development of technical and institutional capabilities. Hence, the present study aimes to investigate and introduce the mechanisms of production of complex and sophisticated commodities in Iran according to the capability approach. After reviewing the research literature, using the complexity atlas which proposed by Hausman and Hidalgo(2013), Iran position in world complex products has been analysed, results show that Iran has not been successful in producing complex commodities. Iran’s production and exports are often related to simple commodities, and like many other developing countries, Iran has suffered from kind of quiescence trap. Finally, policy suggestions have been made to improve the level of product complexity.
خلاصه ماشینی:
"در آن رو به افزایش است ، بـا حفـظ دسـتاوردهای کشـور در زمینه های مختلف و تداوم پیشرفت و تحقق آرمان ها و اصول قانون اساسی و سـند چشـم انداز بیست ساله ، اقتصاد متکی به دانش و فناوری ، عدالت بنیان ، درون زا و برون گرا، پویا و پیشرو را محقق سازد و الگوئی الهام بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد" چنانچه ذکر گردید تولید کالاهای پیچیده به منظور ارتقای سطح رقابت پـذیری کشـور ضرورتی اجتناب ناپذیر است که این اجتناب ناپذیری به وضوح در چند بند(بنـدهای دوم ، سوم ، پنجم ) از سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغ گردیده است : بند٢: پیش تازی اقتصاد دانش بنیان ، پیاده سـازی و اجـرای نقشـه جـامع علمـی کشـور و ساماندهی نظام ملی نوآوری به منظور ارتقاء جایگاه جهانی کشـور و افـزایش سـهم تولیـد و صادرات محصولات و خدمات دانش بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش بنیان در منطقه بند ٣: محور قرار دادن رشد بهره وری در اقتصاد با تقویت عوامل تولیـد، توانمندسـازی نیروی کار، تقویت رقابت پذیری اقتصاد، ایجاد بستر رقابـت بـین منـاطق و اسـتانهـا و بـه کارگیری ظرفیت و قابلیت های متنوع در مناطق مختلف کشور بند ٥: سهم بری عادلانه عوامل در زنجیره تولید تا مصرف متناسـب بـا نقـش آن هـا در ایجاد ارزش ، بویژه با افزایش سهم سرمایه انسانی از طریق ارتقاء آموزش ، مهارت ، خلاقیت ، کارآفرینی و تجربه " همچنین در بند ١٥ این سیاست ها، به طور خاص به " افزایش ارزش افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز، توسعه تولید کالاهای دارای بازدهی بهینـه ( بـر اساس شاخص شدت مصرف انرژی ) و بالا بردن صادرات برق ، محصـولات پتروشـیمی و فراورده های نفتی " اشاره ویژه شده است از این رو در تحقیق حاضر به بررسـی راه کارهـای تقویـت تولیـد کالاهـای پیچیـده و ارتقای سطح پیچیدگی کالاهای تولیدی و صادرات ایران با تمرکز بـر رویکـرد قابلیـت هـا خواهیم پرداخت ."