ادراک و تجربۀ زیستۀ زائران پیادۀ ایرانی در عراق (مورد مطالعه: پیاده‌روی اربعین آذر ۱۳۹۳- عراق)

از دیرباز و هم‌زمان با رشد گردشگری در دهه‌های اخیر، زیارت و سفرهای زیارتی داخلی و خارجی در ایران یکی از فعالیت‌های مذهبی بوده و استقبال زیادی از آن شده است. زیارت پیادة اربعین یکی از اشکال نوظهور سفر زیارتی است که پیش از این ایرانیان توجه زیادی به آن نداشته‌اند؛ به همین دلیل پژوهش‌های تجربی، به‌ویژه از منظر جامعه‌شناختی در این زمینه انجام نشده یا هنوز منتشر نشده است. مقالة حاضر با اتکا به رویکرد کیفی و با تحلیل مصاحبه‌هایی که با ۳۶ زائر پیادة زن و مرد ایرانی در مسیر نجف به کربلا انجام شده، درصدد واکاوی ادراک و تفسیر این زائران از تجربة زیستة خود از این سفر است. پس از تحلیل داده‌های کیفی، سه مضمون اصلی شناسایی شد: تجربة تعلیق امر مادی؛ رنج مقدس؛ به مثابة مولد معنا؛ برانگیزانندگی عاطفی مناسک جمعی زیارت. این مقولات اصلی شامل شش مقولة فرعی بودند، از جمله: تعلیق عقلانیت ابزاری، به‌تعلیق درآمدن نظم سلسله‌مراتبی قشربندی اجتماعی، ادراک امر قدسی و غیبی، چشمداشت پاداش، احساس تعلق هویتی به اجتماع مذهبی با بازسازی تجربة تاریخی رنج‌آلود و اعلان عملی باور به عقیدة مذهبی با بازسازی تجربة تاریخی رنج‌آلود. مقولة فرعی «تعلیق عقلانیت ابزاری» نیز خود شامل دو جزء بود: اختیار وانهاده و بازتفسیر امنیت. در انتها دربارة این یافته‌ها بحث، و دلالت‌های عملی مرتبط ارائه می‌شود.

ادراک و تجربۀ زيستۀ زائران پيادة ايراني در عراق (مورد مطالعه : پياده روي اربعين آذر ١٣٩٣- عراق ) 1 ندا رضويزاده تاريخ دريافت : ٩٦/٣/٢ تاريخ پذيرش : ٩٦/٩/٢٨ چکيده از ديرباز و هم زمان با رشد گردشگري در دهه هاي اخير، زيارت و سفرهاي زيارتي داخلي و خارجي در ايران يکي از فعاليت هاي مذهبي بوده و استقبال زيادي از آن شده است . خطوط اصلي پرسش ها نيز شامل موارد زير بود: به نظر شما چه چيز باعث شده که اين همه جمعيت در اربعين در مسير نجف -کربلا باشند؟ چرا مکه به اندازة نجف و کربلا شلوغ نيست ؟ چرا امسال با وجود حضور داعش ، جمعيت کم نشد و افزايش هم يافت ؟ چندمين بار است که به کربلا سفر ميکنيد (و چه چيز سبب مي شود دوباره به اين مکان بياييد؟) نظرتان دربارة پذيرايي عراقي ها چيست ؟ جذابيت اين سفر يا اين مسير چه بوده است ؟ چه خاطره اي از اين سفر داريد؟ از آنجا که امکان تحليل هم زمان داده ها فراهم نبود، فايل صوتي مصاحبه ها بعدا پياده و مکتوب شد، همچنين کدگذاري به منظور تقليل و انتزاع داده ها با نرم افزار ١٠ MAXQDA انجام گرفت و درنهايت سه مضمون اصلي و شش مضمون فرعي به دست آمد.

اربعین ، مناسک ، زیارت ، گردشگری مذهبی ، جامعه‌شناسی زیارت ، زیارت پیاده