چکیده:
حضور جریان لیبرال در عربستان، میزان نفوع، مراحل و پیامدهای آن بر آل س،ود، از جمله مسالل پرمناقشه در سالهای اخیر بوده است. با آن که برخی منکر وجود چنین جریانی در عربستان اند، برخی بدان اقرار نموده و از وستره نفوع آن سخن گفته اند. فضای بحرانی دهه 1990 م، تجدیدنظرطلبی برخی از وهابیان، غربزدگی خانواده پادشاهی، اکتشاف نفت و ورود نیروی کار به عربستان با فکرهای متنوع، برخوردهای تند و سختگیرانه موسسات وهابی با مردم، وشوده شدن د رهای اینترنت به روی ساکنان عربستان، از جمله عوامل زمینه ساز وسترش جریان لیبرالیسم در عربستان سعودی است. تنوع لیبرال های سعودی، کیفیت روابط آنها با جامیان و صحوی ها از دیگر مسائل مرتبط با این جریان است.
خلاصه ماشینی:
از نگاه آنان بحران خلیج فارس بخشی از توطئه امریکا بر مسلمانان است؛ در حالی که لیبرالهای سعودی به دنبال بهره بردن از ظرفیتهای خارجی به ویژه غرب و امریکا برای دستیابی به خواستهها و اجرایی شدن اصلاحات مورد نظر خود در جامعه عربستان بودند؛ بنابراین از نظر آنها، تعامل با امریکا بدون اشکال بود.
سعود الفیصل این مطلب را با این بیان تأیید کرده است که: «المجتمع السعودی یتجه نحو اللیبرالیة، والممکلة بدأت تتحرر من أغلال الماضی، و تسیر فی اتجاه مجتمع لیبرالی؛ جامعه سعودی به سوی لیبرالیسم رو کرده، عربستان از بند زنجیرهای گذشته رها شده و در سیاسی را در پی داشت آنها میگفتند که لیبرالهای سیاسی، بازیچه اسلامگرایان صحوی شدهاند.
به طور کلی لیبرالهای سعودی رابطه پر افت و خیزی را با صحویهای عربستان داشته و دارند و این ناشی از اختلافاتی بود که لیبرالها بر سر اولویتبندی برنامههای اصلاحیشان داشتند؛ گروهی اصلاح تندروی و تطرف دینی موجود در فرهنگ و جامعه را اولین اولویت و بایسته مورد اصلاح دانستند که به لیبرالهای اجتماعی شهرت یافتند.
وهابیت جامی و سنتی بر این باور است که اعتراض بر حاکم مسلمان جایز نیست و هر گونه شکایت و اعتراض به حاکم باید به صورت آرام و غیرآشکار به حاکم منتقل شود؛ اما لیبرالهای سعودی در مواردی چون نگارش نامه سرگشاده و رفتارهای نمادین اعتراضی دست زدند و برخلاف باورهای سنتی جامعه عربستان رفتار کردند.
انواع لیبرالهای سعودی پدیده لیبرال در جامعه عربستان مانند بسیاری از جریانهای فکری دیگر دستخوش تغییر و تطور بوده و مراحل مختلفی را طی کرده است.