چکیده:
ﺑﺮرﺳـﯽ اﻓﮑﺎر و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﺷـﺎﺧﻪﻫﺎی اﻟﻘﺎﻋﺪه در ﮐﺸﻮرﻫﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﯾﮑﯽ از ﻧﯿﺎزﻫﺎی اﺳــﺎﺳــﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳـــﺖ. راﺑﯿﻦ ﺳـــﯿﻤﮑﺎﮐﺲ در ﻣﻘﺎﻟﻪ ( AQAP’s Ideological Battles at Home and Abroad) ﺑﺎ اذﻋﺎن ﺑﻪ اﯾﻦﮐﻪ اﻟﻘﺎﻋﺪه ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن، ﮔﺮوﻫﯽ ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪ اﺳــﺖ، ﺑﻪ ﺑﺮرﺳــﯽ ﻋﻤﻠﯿﺎتﻫﺎی اﯾﻦ ﮔﺮوه ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﻪ ﻧﻔﻮذ اﯾﻦ ﮔﺮوه در ﯾﻤﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دﯾﮕﺮ ﺑﺎزﯾﮕﺮان ﺳـﯿﺎﺳـﯽاش، ﻫﻤﭽﻮن اﺧﻮان اﻟﻤﺴـﻠﻤﯿﻦ و ﺣﻮﺛﯽﻫﺎ اﺷﺎره ﮐﺮده و ﺑـﻪ ﺷـــﮑـﺎف ﻣﯿﺎن اﯾﻤﻦاﻟﻈﻮاﻫﺮی و اﺑﻮﺑﮑﺮ ﺑﻐﺪادی ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ. او ﺑﺎ ذﮐﺮ ﺷﻮاﻫﺪی ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻣﯿﺎن اﻟﻘﺎﻋﺪه ﻋﺮﺑﺴـــﺘﺎن ﺑﻪ داﻋﺶ را ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮده؛ اﻣﺎ در ﭘﺎﯾﺎن، اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﮐﻪ اﻟﻘﺎﻋﺪه ﻋﺮﺑﺴـﺘﺎن ﺑﻪ داﻋﺶ ﭘﯿﻮﺳـﺘﻪ اﺳـﺖ را ﻧﻤﯽﭘﺬﯾﺮد. ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ ﻧﻔﻮذ اﻟﻘﺎﻋﺪه ﻋﺮﺑﺴــﺘﺎن در ﯾﻤﻦ و ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷــﺪن اﯾﻦ ﮔﺮوه از داﻋﺶ، ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﺣﻮﺛﯽﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳــﺖ. وی ﺟﻨﺒﺶ ﺣﻮﺛﯽﻫﺎ را، ﺑﺎزﺧﻮرد ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻓﻘﺮ و ﻣﺸﮑﻼت ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﺸﻮر ﯾﻤﻦ ﻣﯽداﻧﺪ.
خلاصه ماشینی:
چنانچه القاعده عربستان در اواخر سپتامبر، خانهای (متعلق به یک حوثی برجسته) را در صعده و بیمارستانی را در مارب (در شرق یمن) که توسط حوثیها کنترل میشد، هدف قرار داد؛ همچنین بعد از عدم پذیرش نخستوزیری توسط مبارک، دو حمله انتحاری کرد؛ اولی در صنعا رخ داد که مکان تجمع حوثیها در میدان التحریر را هدف میگرفت که بیش از چهل نفر کشته شدند و دیگری در حضرموت (جنوب شرقی یمن) بود، که در آن ارتش مورد هدف قرار گرفت و حداقل 20 نفر از سربازان، جان خود را از دست دادند.
به خاطر این که هر دو گروه در فکر تشدید حضور خود در سراسر یمن هستند و از سویی دیگر، تاخت و تاز در قلمروی جدید را در دستور کار خود قرار دادند؛ برای مثال القاعده عربستان در ماه اکتبر، کنترل شهر عدن در جنوب غربی یمن را به دست گرفت.
به بیان ساده این بعید است؛ چنانچه مؤسسه شناخت سیاست خاورمیانه، «آرن زلین»، در واشنگتن اشاره کرده است که هر نوع هماهنگی میان برادران کوشی (معرفی) و کولیبالی، به احتمال قوی وجود نداشته و این تنها از روابط شخصیشان نشأت میگیرد؛ بنابراین، این دیدگاه که جنبش القاعده عربستان، به علت همسویی با داعش در حال فرسایش است، بسیار بعید است؛ اما اعلان خلافت داعش و درخواست این گروه از یمنیها از سویی و از سوی دیگر عدم پیشرفت قابل توجه از جانب القاعده، القاعده عربستان را دچار مشکل کرده است.
با توجه به این مطلب، باید گفت که درخواست وجود گروه القاعده به عنوان یک دولت نیمه متمرکز برای مدت طولانیتر از سوی داعش، افزایش مییابد؛ اما صرف نظر از این اختلافات باید گفت که القاعده عربستان در یک جنگ قدرت و نفوذ در داخل جامعه یمن گرفتار شده است.