چکیده:
صاحبان آثار ادبی برای بیان مؤثرتر افکار و اندیشههای خود از ارتباطهای کلامی و غیرکلامی سود میجویند. هرچند شاعران و نویسندگان برای بیان زیبایی شناختی از زبان ادبی بهره میبرند از ارتباطهای غیرکلامی غافل نیستند. ارتباطهای غیرکلامی تمامی محرکهای غیرکلامی در یک محیط ارتباطی است که هم بهوسیلة منبع و هم استفادة آن از محیط بهوجود میآید و دارای ارزشهای پیامی بالقوه برای فرستنده و گیرنده است.
این ارتباط شامل تمامی حرکات بدنی، مشخصههای ظاهری، خصوصیات صدا و نوع استفاده از فضا و فاصله است و اغلب از طریق بدن و به طور ناآگاهانه صورت میگیرد که وسیلة مطمئنی برای انتقال پیام از شخصی به شخص دیگر نیست؛ امّا واضحتر از زبان شفاهی است. در این مقاله کوشیده شد تا مصداقهای ارتباطهای غیرکلامی که شامل ظاهر فیزیکی، اشاره و حرکت، چهره و رفتار چشمی، فضا و بومپایی (قلمروجویی)، بساوایی، محیط و طبیعت اطراف و زمان میشود در داستان حسنک وزیر کاویده و به نقش آن در مؤثر شدن زبان بیهقی اشاره شود. دستاورد پژوهش ناظر بر این است پیام غیرکلامی «رفتار آوایی» برای بیان احساسات و هیجانات شخص عامل از جمله اعتراض، ناراحتی، تواضع و فروتنی، عدم برقراری ارتباط، تمسخر، عدم علاقه و... ، بالاترین بسامد و پیام غیرکلامی «بساوایی» به دلیل توصیف شخصیتهای درباریای که معمولاً از این پیام غیرکلامی بندرت استفاده میکنند جز در موارد خشونت و درگیری، کمترین بسامد را داشته است؛ با اینکه موارد هشتگانة ارتباطهای غیرکلامی در منابع مربوط به حوزه آمده است، بهنظر میرسد که توصیفها و فضاسازیهای بیهقی در روایی کردن متن نیز نوعی از ارتباطات غیرکلامی بهشمار آید که در این منابع به آن اشاره نشده است.
The masters of literary works use verbal and nonverbal communication to present their thoughts and ideas more effectively. Although the poets and writers use literary language for aesthetic statement, they are not inattentive to nonverbal communication. Nonverbal communication is a collection of nonverbal stimulants in a communicational area created by both the source and this area and has potential message values for the source and receiver. This communication contains all unconscious body movements, appearances, voice specifications and the types of place and distance. Although it is not a certain medium for transmitting a message from one person to another, but it is more explicit than the oral language.
This study attempted to analyze the samples of nonverbal communication, including physical appearance, gesture and movement, face and eye behavior, area and territoriality, tactility, environment and the nature of surroundings and period in the Hasanak the vizier’s story and endeavored to show how they made Bayhaqi’s language more effective. The results of the research show that the nonverbal message of phonetic behavior used for explaining the person’s emotions like protest, sadness, modesty, failure of communication, ridicule, lack of interest, etc. has the highest frequency and the nonverbal message of tactility, due to the description of court characters using it rarely, except for violence and contention, has the lowest frequency. In spite of mentioning the eight items of nonverbal communication in different sources of research, it seems that the Bayhaqi’s descriptions and preparation of surroundings in making a text narrative can be one of the nonverbal communication items not taken into consideration before.
خلاصه ماشینی:
اين ارتباط شامل تمامي حرکات بدني، مشخصه هاي ظاهري، خصوصيات صدا و نوع استفاده از فضا و فاصله است و اغلب از طريق بدن و به طور ناآگاهانه صورت ميگيرد که وسيلۀ مطمئني براي انتقال پيام از شخصي به شخص ديگر نيست ؛ اما واضح تر از زبان شفاهي است .
در اين مقاله کوشيده شد تا مصداق هاي ارتباط هاي غيرکلامي که شامل ظاهر فيزيکي، اشاره و حرکت ، چهره و رفتار چشمي، فضا و بوم پايي (قلمروجويي)، بساوايي، محيط و طبيعت اطراف و زمان ميشود در داستان حسنک وزير کاويده و به نقش آن در مؤثر شدن زبان بيهقي اشاره شود.
«دراعه » (نوعي جبه و بالا پوش فراخ ) که پيام غيرکلامي لباس محسوب ميشود ميتواند بيان کنندة شخصيت و بزرگي بوسهل باشد و شايد هم استفاده از اين ارتباط ١٦٥ غيرکلامي به اين منظور بوده باشد که وي بتواند از آن براي پيشبرد بهتر اهداف خود به عنوان يکي از بزرگان و هم چنين ورود به وزارت خانه استفاده کند.
«بند» از جمله پيام هاي غيرکلامي مصنوعات است که در اين جمله ميتواند حتي بيش تر از ساير ارتباطات غيرکلامي ظاهر فيزيکي رمزبرداري شود؛ بدين معني که ممکن است شخصيت حسنک با توجه به استخفاف علي رايض ، برخلاف خود واقعي - اش براي مخاطب تعبير شود.
. حالت چهره اغلب سرنخي از وضعيت عاطفي دايمي در فرد محسوب ميشود که ميتوان عمدا از آن براي ايجاد تأثير خاص استفاده کرد (همان : ٢٤٤- ٢٥٥) و تظاهرات چهره اي از جمله پيام هاي غيرکلامي هستند که ميتوانند به شدت ، پيام هاي کلامي را تقويت کنند و يا اين که باعث ابهام در آن ها شوند.