چکیده:
گردشگری یکی از بخشهای مهم اقتصادی است که به عنوان یک صنعت پاک مطرح میگردد که ضمن
افزایش درآمدهای ارزی برای اقتصاد ملی، کمک شایستهای به رونق اشتغال و ایجاد درآمدها، مینماید،
بررسی وضعیت صنعت گردشگری در ایران بیانگر آن است که ایران کمتر از یک هزارم درآمد جهانی
حاصل از گردشگری را نصیب خود کرده است و به دلایل فراوان هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده
است. شهر مشهد نیز علیرغم شرایط جغرافیایی استراتژیک و برخورداری از فضاهای فرهنگی، تاریخی و
مذهبی متعدد و در مرکز آن حرم مطهر امام رضا (ع) از یک سو و صنایع دستی، چشماندازها و فضاهای با
کیفیت طبیعی از سوی دیگر، سهم ناچیزی از بازارهای جهانی گردشگری را به خود اختصاص داده و
نتوانسته است جایگاه خود را در سطح بینالمللی ارتقاء بخشد. لذا هدف این مطالعه، تدوین و اولویتبندی
راهبردها و استراتژیهای توسعه گردشگری شهر مشهد میباشد. در این راستا، ابتدا امکانات و محدودیتهای توسعه گردشگری مشهد در قالب ماتریس SWOT تدوین گردید و بر مبنای آن راهبردهای تهاجمی، انطباقی، اقتضایی و تدافعی جهت توسعه این صنعت مهم اقتصادی ارائه گردید. در
مرحله بعد با نظرسنجی از ٢٠ کارشناس حوزه شهرسازی از طریق تکنیک دلفی به بررسی تاثیر راهبردهای
ارائه شده بر انواع شیوههای گردشگری به لحاظ هدف سفر پرداختیم و اطلاعات کیفی به دادههای کمی
تبدیل گردید و در نهایت به منظور اولویتبندی راهبردهای ارائه شده جهت توسعه صنعت گردشگری از تکنیک Topsis استفاده شد. نتایج حاصله بیانگر آن است که راهبردهای انطباقی، با امتیاز ٠استفاده شد. نتایج حاصله بیانگر آن است که راهبردهای انطباقی، با امتیاز٦٩٦، مطلوبترین استراتژی و پس از آن راهبردهای تهاجمی با ٠. 538 به عنوان مطلوبترین استراتژی های جهت توسعه گردشگری شهر مشهد انتخاب شده اند.
خلاصه ماشینی:
که بر مبنای آن ابتدا استراتژیهای تهاجمی، انطباقی، اقتضایی و تدافعی در راستای توسعه صنعت گردشگری ارائه میگردد و سپس با استفاده از تکنیک Topsis براساس انواع شیوههای گردشگری شهری و راهبردهای چهارگانه توسعه گردشگری شهر مشهد، ایده آل مثبت و نهایت افت محاسبه و فاصله هریک از استراتژیهای گردشگری از آن ارزیابی گردیده و استراتژیهای گردشگری شهری مشهد اولویت بندی میشود.
منجمله پژوهش هایی که در این سه زمینه انجام گرفته اند به شرح ذیل میباشد: - مهناز کشاورز و همکاران (1395)، در مقاله ای با عنوان تحلیل راهبردهای توسعه گردشگری پایدار براساس مدل ماتریس داخلی- خارجی و تحلیل استراتژیک سوات (SWOT)، مطالعه موردی شهرستان خرم آباد به تحلیل راهبردهای توسعه پایدار گردشگری شهرستان خرم اباد با توجه به پتانسیل های موجود در راستای توسعه صنعت گردشگردی و تبدیل به یک مقصد گردشگری بین المللی، پایدار و رقابتی پرداخته است بصورتیکه ابتدا عوامل تاثیرگذار بر گردشگری خرم اباد تببین شده و در گام بعدی از بین عوامل موثر، عوامل کلیدی استراتژیک موجود در هر زمینه شناسایی شده و سپس اهمیت نسبی عوامل چهارگانه طبق مدل پیاده سازی ماتریسهای ارزیابی داخلی و خارجی و با نظر کارشناسان گردشگری و مدیران منطقه بررسی شده است.
جدول 4: دستهبندی عناصر کالبدی تأثیرگذار بر جذب گردشگر در شهر مشهد (به تصویر صفحه مراجعه شود) 4- یافتههای تحقیق در این پژوهش برای سنجش متغییرهای تحقیق ابتدا با تشکیل ماتریس SWOT به جمعبندی امکانات و محدودیتهای توسعه گردشگری شهر مشهد میپردازیم و بر مبنای آن استراتژیهای چهارگانه ارتقاء پایداری گردشگری در شهر مشهد ارائه گردیده و سپس براساس میزان تأثیرگذاری هریک از شاخصها در انواع گردشگری از تکنیک Topsis اولویتبندی مینماییم.