چکیده:
زنان در دوره قاجار با تفاوتهایی بر پایه عرف سیاسی و اجتماعی در کنار مردان زندگی میکرده اند. مدیریت شهری آنگونه که در ادبیات امروزی علوم شهری رایج است در آن دوره مطرح نبوده است. بدین ترتیب حضور زنان در این مبحث (یعنی مدیریت شهری) را می توان در قالب کنشهای اجتماعی و اقتصادی دنبال نمود. در ترکیه، مطالعات اخیر نشان می دهد که در قرن هجدهم تا حدی زنان از جایگاه خانه داری خارج شده و در بخش هایی از مدیریت و اداره کشور نقشهایی بر عهده داشته اند. در کشور هند زنانی که در بخش مدیریت مشارکت و مداخله می نمایند را می توان به سه دسته تقسیم نمود که دسته اول همسران افراد ثروتمند و کارگزار حکومتی و دسته دوم زنانی هستند که به واسطه نقش مادری خود در جایگاه احترام قرار دارند و دسته سوم همسران نظامیان و عوامل حکومت استعماری می باشند. در ایران حضور زنان در اجتماع در نقش یک کنشگر که فرم و هویت خاصی به فضای شهری تزریق کند رابطه مستقیمی با اصالت خانوادگی و میزان تمکن مالی خانواده دارد. مشابه این ویژگی زنان ایرانی، به نمونه موردی کشور هند میتوان اشاره کرد. اما در مورد ترکیه وضعیت کمی متفاوت است. بسیاری از زنان فعال در شهر افراد بی نام و نشانی بوده اند که توانسته اند حق خود را از شهر بگیرند.
خلاصه ماشینی:
بدین ترتیب حضور زنان در این مبحث (یعنی مدیریت شهری) را می توان در قالب کنشهای اجتماعی و اقتصادی دنبال نمود.
در کشور هند زنانی که در بخش مدیریت مشارکت و مداخله می نمایند را می توان به سه دسته تقسیم نمود که دسته اول همسران افراد ثروتمند و کارگزار حکومتی و دسته دوم زنانی هستند که به واسطه نقش مادری خود در جایگاه احترام قرار دارند و دسته سوم همسران نظامیان و عوامل حکومت استعماری می باشند.
بدین ترتیب در بخش اول به مرور ادبیات تاریخی موجود پیرامون حضور فعال زنان در شهرهای ایران بالخصوص تهران (پایتخت کشور) در عصر قاجار پرداخته میشود و سپس به تجارب کشور های ترکیه و هند در تاریخ مشابه پرداخته می شود.
بدین ترتیب حضور زنان در این مبحث (یعنی مدیریت شهری) را میتوان در قالب کنشهای اجتماعی و اقتصادی دنبال نمود.
اما مطالعات اخیر نشان میدهد که در قرن هجدهم نیز تا حدی زنان از جایگاه خانه داری خارج شده و در بخش هایی از مدیریت و اداره کشور نقشهایی بر عهده داشته اند.
بخش دیگر در رابطه حضور زنان در مدیریت شهری از جنبه اقتصادی می توان به تغییر کاربری مسکن به کاربری تجاری خرده فروشی اشاره کرد که در آن زنان به پخت نان، حلوا و باقلوا می پردازند و اقدام به فروش تولیدات خود می نمایند.
آنچه که از جایگاه زنان در مدیریت شهری در دوران معادل قاجاریه در کشور ترکیه می توان دریافت آن است که حضور زنان در مدیریت شهر بیشتر اکتسابی بوده تا آنکه انتصابی باشد؛ بدین معنا که زنان تلاش کرده اند تا حقوق خود را از هر آنچه که مجموعه آن یک شهر تلقی میشود بستانند.