چکیده:
علل تعلل در استقرار نظام مالیات بر ارزش افزوده در ایران(بهرغم شناخت بیست ساله مجلس و دولت)عبارتند از:فقدان برنامه عملیاتی,تضاد کارایی مالیاتی و عدالت مالیاتی,احتمال اجرای شتابزده,معیوب بودن نظام سنتی مالیات در ایران,و سرانجام بیم و هراس از مشکلات اجرایی TAV 1 است.در این مقاله با اجرای دو برنامه عملیاتی غلتان(دو گام)گلوگاهها و معایب مالیات بر ارزش افزوده حذف و هضم میشود و در گام سوم نظام مدرن مالیاتی با محوریت ارزش افزوده مستقر میگردد.گام اول(بسترسازی-ایجاد مؤدیان بزرگ):مثلث نظام سنتی مالیات ایران شامل سه ضلع معیوب نیروی انسانی(ممیزانی با نقش پلیس), سیستم مالیاتی(امکانات و قوانین سنتی و ممیز سالار)و مؤدیان مالیاتی با هزینه تمکین سنگین است.این نظام فاقد کارایی(سهم اندک در بودجه و PDG )و عدالت مالیاتی(باز توزیع)است.بنابراین,در گام اول باید بستر مناسب برای استقرار TAV فراهم آید.گام دوم(تثبیت-نرخ واحد فراگیر):گام دوم اجرای آزمایشی مالیات بر ارزش افزوده با نرخ واحد(یک درصد)بهطور گسترده و فراگیر برای تمامی کالاها و خدمات بهصورت همزمان با دریافت مالیاتهای مستقیم به روش گذشته است(در سال دوم برنامه)این امر میتواند دوران گذار مطلوب برای گام اول(ایجاد تشکیلات جدید مؤدیان بزرگ)را فراهم آورد.نکته دیگر در گام دوم این است که برای تثبیت نظام مدرن TAV باید تنشهای تورمی این نظام,کنترل شود.این دو گام مزایای بسیاری دارد از جمله اجرای آزمایشی و آمادگی برای اجرای جامع,شفافسازی اطلاعات,ترویج عدالت اجتماعی,حذف تدریجی معایب TAV .گام سوم(استقرار):مثلث نظام مدرن مالیاتی شامل سه ضلع مهندس مالیاتی(به جای پلیس مالیاتی),سیستم مالیاتی(از ابتدای سال سوم برنامه, TAV با نرخ 10 درصد)و مؤدی مالیاتی با هزینه تمکین اندک است,که کارایی مالیاتی آن در حدی بالاست که به ماشین چاپ اسکناس مشهور شده و بیعدالتی مالیاتی آن با پیوند زدن بین مالیات بر ارزش افزوده و نظام مالیات منفی و تأمین اجتماعی قابل ترمیم است.
The delay of Value Added Tax (VAT) system enforcement in Iran contrary to its consideraion in Parliament and Government 23 years ago is caused by lock of an action plan، the contradiction between tax efficiency and tax fairness، possibility of hasty taxing administration، deficiencies of Irans traditional taxing system and finally being concerned about Vat administrative problems. This paper examines the implementation of a two-step plan for removing the bottlenecks and shortcomings of VAT. In the third step، a modern value-added based taxing system is established. Traditional taxing system triangle in Iran is composed of three defective parts، namely: human resources، i.e. tax audits with the role of policemen، taxing system with traditional and audit-centered facilities and regulation، taxing system with traditional and audit-centered facilities and regulation، and eventually taxpayers with heavy obedience expenditures. This taxing system is inefficient as it has little share in state budget and GDP and it lacks in taxing fairness (redistribution) as well. First Step، Groundwork: in the first step، suitable groundwork should be laid for establishing VAT. Second Step، Stabilization of an overall unified rate: the second step is to administer a pilot VAT system with unified rate: the second step is to administer a pilot simultaneous with collecting direct taxes as pervious in the second year of the plan. This could make an appropriate transfer period for the first step، i.e. establishing a new system for great taxpayers. The next point to the considered in second step is that inflationary tensions should be controlled for stabilizing the modern VAT system. These two steps have many benefits including pilot administration and preparation for total information transparency، extending social fairness and gradually omitting VAT system deficiencies. Third Step، VAT System Establishment: the modern taxing system triangle is composed of taxing engineer (in place of taxing policeman)، taxing system (with 10 percent VAT starting from the third year of the plan)، and at last taxpayers with little obedience expenditures. Its taxing efficiency is so high that is generally knows as banknote printing press. Moreover، in this system، taxing unfairness could be tackled through combining VAT with negative taxing system and social security.
خلاصه ماشینی:
"گام دوم(تثبیت-نرخ واحد فراگیر):گام دوم اجرای آزمایشی مالیات بر ارزش افزوده با نرخ واحد(یک درصد)بهطور گسترده و فراگیر برای تمامی کالاها و خدمات بهصورت همزمان با دریافت مالیاتهای مستقیم به روش گذشته است(در سال دوم برنامه)این امر میتواند دوران گذار مطلوب برای گام اول(ایجاد تشکیلات جدید مؤدیان بزرگ)را فراهم آورد.
گام سوم(استقرار):مثلث نظام مدرن مالیاتی شامل سه ضلع مهندس مالیاتی(به جای پلیس مالیاتی),سیستم مالیاتی(از ابتدای سال سوم برنامه, TAV با نرخ 10 درصد)و مؤدی مالیاتی با هزینه تمکین اندک است,که کارایی مالیاتی آن در حدی بالاست که به ماشین چاپ اسکناس مشهور شده و بیعدالتی مالیاتی آن با پیوند زدن بین مالیات بر ارزش افزوده و نظام مالیات منفی و تأمین اجتماعی قابل ترمیم است.
تثبیت-نرخ واحد فراگیر TAV بعد از اینکه مؤدیان بزرگ مالیاتی شناسایی و فرهنگسازی و اطلاعرسانی انجام شد(گام اول محقق شد)با ایجاد نظام خود کنترلی برای مؤدیان خرد و متوسط و نظام منظم حسابرسی و ممیزی دقیق برای مؤدیان بزرگ میتوان برای همه کالا و خدمات از سال دوم,مالیات بر ارزش افزوده با نرخ یک درصد را وضع نمود.
مثلث نظام مدرن مالیاتی شامل سه ضلع مهندس مالیاتی(به جای پلیس مالیاتی),سیستم مالیاتی(از ابتدای سال سوم برنامه, TAV با نرخ 10 درصد)و مؤدی مالیاتی با هزینه تمکین اندک است,که کارایی مالیاتی آن در حدی بالاست که به ماشین چاپ اسکناس مشهور شده و بیعدالتی مالیاتی آن با پیوند زدن بین مالیات بر ارزش افزوده و نظام مالیات منفی و تأمین اجتماعی قابل ترمیم است."