چکیده:
نادر ابراهیمی نمایشنامه نویس، مستندساز، ترانه سرا و یکی از داستان نویسان برجسته معاصر است که افزون بر داستان های کوتاه خود و دیگر آثارش، رمان هفت جلدی آتش بدون دود را نوشت که با نگارش آن جایزه «نویسنده برگزیده ادبیات داستانی ۲۰ سال بعد از انقلاب» را به خود اختصاص داد. علاوه بر قدرت داستان نویسی، انتخاب زبان ادبی و نثر شاعرانه، یکی از برجستگی های آتش بدون دود و دیگر آثار ابراهیمی است که وی را به عنوان داستان نویسی صاحب سبک معرفی کرده است. نگارنده این مقاله می کوشد با بررسی توصیفی- تحلیلی این رمان و استخراج شواهد و ویژگی های ادبی و سبک ساز آن به این سوال پاسخ دهد که چه عواملی موجب شاعرانگی نثر آتش بدون دود و برجستگی سبک آن شده است. چنین استدلال می شود که ابراهیمی در آتش بدون دود با نوشتن داستانی واقع گرایانه درباره مردم ترکمن صحرا و ستم هایی که نسبت به آنها اعمال شده است با انتخاب نثر شاعرانه، زبان ادبی، عناصر موسیقایی و آشنایی زدایی، زبان ساده و آمیخته به لغات گویشی خاص منطقه، ترکیب سازی های ابتکاری، باستانگرایی های قاموسی و نحوی و استفاده از امکانات شعر منثور و شعر کهن، چنان رستاخیزی در کلمات داستان خود ایجادکرده که در کنار محتوای دلنشین داستان، زبان زیبا و شاعرانه داستانش را در خاطر خواننده جاودانه کند.
خلاصه ماشینی:
پايان نامـه هـايي با عنوان «جايگاه نادر ابراهيمي در ميان داستان نويسان معاصر» از مريم باغفلکي در دانشـگاه رازي و «نقد و تحليل رمان هاي نادر ابراهيمي» از حميد صالحي در دانشگاه تربيـت مـدرس تدوين شده است و مقـالات «مؤلفـه هـاي ادبيـات داسـتاني پسـامدرن در داسـتان هـاي کوتـاه ابراهيمي» اثر غلامرضا مستعليپارسا که در مجلۀ متن پژوهي ادبي در پاييز ١٣٨٧، شماره ٣٧ و «عقلانيت انتقادي و نقـش نـادر ابراهيمـي در تحـول تـاريخ ادبيـات کودکـان ايـران » اثـر محمـدهادي محمـدي کـه در مجلـه پژوهشـنامه ادبيـات کـودک و نوجـوان ، پـاييز ١٣٨٤، شماره ٤٢ به چاپ رسيده ؛ ازجمله آثاري است که به بررسي داستان هـاي ابراهيمـي پرداختـه ؛ اما در هيچ يک از اينها به طورمستقل دربارة شاعرانگي زبان و نثر شاعرانۀ وي بويژه در آتش بدون دود پژوهشي انجام نشده است ؛ ازاين رو نگارنده به هدف نماياندن زبان و نثر شـاعرانه و سبک خاص داستان نويسي ابراهيمي در اين مقاله ميکوشد با بررسي توصـيفي- تحليلـي اين رمان و استخراج نمونه ها نشان دهد ابراهيمي افزون بر هنر داستان نويسي در کاربرد زبـان هنري نيز در داستان نويسي مهارت بسيار داشته و يکي از عوامـل موفقيـت داسـتان هـاي وي همين نثر شاعرانۀ اوست که بعدا ديگر داستان نويسان نيز از وي پيروي کرده اند.