چکیده:
آیا رویا دلالتی بر میزان پایبندی حقیقی رویابین به اخلاق دارد؟ سه دیدگاه در پاسخ به این پرسش دیده میشود: الف) رویا هیچ دلالت اخلاقی ندارد، ب) انسانها را در رویا بیاخلاقاند، ج) رویاها نشان دهندة میزان پایبندی واقعی رویابین به اخلاق هستند. فرضیة مورد تایید در این نوشته دیدگاه سوم است اما با یک تفصیل، به این توضیح که انواعی از رویاها وجود دارد. یک نوع آن دلالت بر میزان پایبندی واقعی رویابین به اخلاق دارد. رویا معدن ذخاری است که بهرهها از آن میتوان برد و یکی از آن بهرهها کشف التزام/عدم التزام واقعی به اخلاق است. روش ما در این نوشته در نقد اطلاق دو دیدگاه اول و دوم تکیه بر شواهد تجربی و استناد به سخنان بعضی صاحبنظران است که دال بر وجود تنوع رویاهاست، اما با مروری بر مکتوبات موجود اشاره کردیم که از آن روی که تحقیقات لازم برای تشخیص و تفکیک انواع رویا صورت نگرفته است، بهره بردن از رویا برای کشف میزان پایبندی به اخلاق نیازمند بررسی بعضی از مبانی است که هنوز در دستور کار مراکز تحقیقاتی قرار نگرفته است. مقصود از این نوشته نقد فرضیات رقیب و اشاره به نیازمندی به تحقیق در بعضی از مبانی است.
خلاصه ماشینی:
روش ما در این نوشته در نقد اطلاق دو دیدگاه اول و دوم تکیه بر شواهد تجربی و استناد به سخنان بعضی صاحبنظران است که دال بر وجود تنوع رؤیاهاست، اما با مروری بر مکتوبات موجود اشاره کردیم که از آن روی که تحقیقات لازم برای تشخیص و تفکیک انواع رؤیا صورت نگرفته است، بهره بردن از رؤیا برای کشف میزان پایبندی به اخلاق نیازمند بررسی بعضی از مبانی است که هنوز در دستور کار مراکز تحقیقاتی قرار نگرفته است.
comتاریخ دریافت:17/3/1396 پذیرش نهایی: 19/7/1396 طرح مسأله آیا رؤیاها میتوانند میزان پایبندی واقعی ما را به اخلاق نشان دهند؟ توضیح آن که گاهی برای خود شخص روشن است که آنچه که مینماید و در انظار جلوه میکند و به نظر میرسد، در واقع آنگونه نیست و آنگاه که به خلوت میرود نمود و نمایش دیگری دارد یا این که مقدار توان خود را در پایبندی/ عدم پایبندی به ارزشهای اخلاقی در شرایط مختلف میداند.
3. اما کسانی که میگویند ما در رؤیا به واقعیت اخلاقی خودمان رجوع میکنیم، که طرفدارانی بین متفکران اسلامی و غربی دارد- بر چه مبنایی این سخن را میگویند؟ همچنان که در نقد دو قول اول آوردیم این مطلب درست است که انسانها در خواب هم گاهی اخلاقی عمل میکنند و گاهی غیر اخلاقی، اما از کجا میتوان گفت که این نشان از درجة پایبندی واقعی به اخلاق است؟ میتوان این مبنا را از سخنان آنان استنباط کرد که افعال در بیداری که تابع اراده ماست گاهی انجام آن به نیت حضور ناظران است و گاهی به دلیل وظیفه اخلاقی.