خلاصه ماشینی:
"«این قسمت را متشابه خواند،و حکم او آن بود که حمل کنند آن را بر محتملات خود و آنچه ممکن بود که در لغت آن وجه محتمل بود آن را و دلیلی منع نکند از حملش بر آن وجه»20به همین دلیل ممکن است یک آیه چند تأویل داشته باشد،ابوالفتوح ذیل آیه «ختم الله علی قلوبهم» بقره/7،میآورد: «بدان که این آیت از جمله آیتهای متشابه است،و ظاهر آیت چنان مینماید که خدا بندگان را از ایمان باز دارد به مهر که بر دل ایشان نهد،و در آیت وجوهی هست از تأویل که آیت را از آن ببرد که مجبره را به آن تمسکی باشد: یکی آنکه ختم در کلام عرب به معنی گوای(گواهی)بود،عرب گوید:«أراک تختم علی ما یقول فلان،تو را چنان میبینم که مهر به سخن فلان بازمینهی یعنی گواهی میدهدی بر صدق آن...
نقد و سنجش در روض الجنان بر پایه همان مبانی صورت میگیرد که منبع مقبولیت تأویل در این تفسیر شناخته شده است و عمدهترین آنها عبارت است از قواعد و قوانین مربوط به ادبیات عرب،ظواهر آیات و عقل،/که برای کارکرد هر یک،نمونه یا نمونههایی را مینگریم: در رابطه با تأویل آیه «ثم استوی علی العرش» سخن بعضی متکلمان را نقل میکند که میگوید ممکن تاست«استوی»نام و عنوان اختصاصی آفرینش عرش و آسمانها باشد،آنگاه میگوید: «این معنی از لغت شاهدی ندارد و تخصیص شاید من غیر دلیل مخخصص»50 یکی از تأویلها در مورد آیه «بورک من فی النار» سخن مجاهد و ابن عباس میباشد که متکی بر زیادت«من»و تقدیر «بورک فی النار و فیمن حولها» است و دلیل آن قرائت«ابی» میباشد که«بورکت النار و من حولها»خوانده است."