چکیده:
یکی از رویکردهای جدید در بررسیهای ادبی که توجّه بسیاری از ناقدان و پژوهشگران را به خود معطوف داشته، واکاوی نشانهها و رمزگانهای تشکیل دهنده متون ادبی است. نشانهشناسی به دانش بررسی نظامهای نشانهای مختلف همچون زبان، تصاویر و علامتهای وضعی اطلاق میشود و یکی از مفاهیم بنیادی آن یعنی رمزگان، به منزله چهارچوبی است که نشانهها در آن معنا مییابند. از آنجا که ادبیات با علوم انسانی در ارتباط نزدیک است، ناقدان ادبی نیزاز خدمات نشانهشناسی رمزگانها و شیوههای تأویل آنها در بررسی متون، بینصیب نمیمانند. این پژوهش که از نوع کیفی است، به روش توصیفی تحلیلی وبا استفاده از منابع کتابخانهای نوشته شده و با هدف نشانهشناسی مهمترین رمزگانهای زبانی سروده «عودة سندباد» از «علی فوده» (1946 - 1982م) و میزان هماهنگی آنها با شرایط زندگی شاعر و نقشی که در انسجام این سروده داشتهاند، انجام شده و در نهایت دریافته است که شخصیّت شاعر و روحیّات وی در رمزگان مربوط به صاحب متن و رمزگان اسطوری تجلّی یافته و انسجام سروده از رهگذر رمزگان فرم و رمزگان روایی حاصل گردیده و میزان ادبیّت آن مرهون دو رمزگان زیبایی شناختی و بینامتنی شعری است.شایان ذکر است که آوردن واژه «سندباد» در عنوان سروده که سبب تداعی داستان این شخصیت اسطوری و کنکاش برای یافتن شباهت میان سراینده این قصیده (علی فوده) و سندباد اسطوری میشود، مهمترین علّت گزینش سروده مذکور جهت نشانهشناسی رمزگانهای زبانی آن است.
النقاد والدارسون فی دراسة النصوص الأدبیة وتأویلها، سیمیائیة الرموز هی إحدی المناهج الحدیثة التی اهتم
وهی الدراسة والبحث عن العلامات المختلفة کاللغة والصور والعلامات الوضعیة. من المفاهیم الأساسیة فی علم
السیمیاء هی الرموز اللغویة التی تکتسب بموجبها العلامات معناها الخاص. بما أن هناک علاقة وثیقة بین الأدب
ا، فهذا مما د ف ع نا علی والعلوم الإنسانیة فهو ینتفع من نتائج السیمیائیة وأنماطها فی دراسة معانی النصوص ودلالا
۱۹۸۲ م) من منظور سیمیائیة الرموز اللغویة، إضافة – ۱۹۴۶) « علی فودة » ل « عودة سندباد » دراسة قصیدة
التی ذکرت فی عنوان القصیدة، تخطر ببالنا هذه القصة الأسطوریة وج ع لنا علی « سندباد » إلی هذا إن کلمة
یقوم هذا البحث الکیفی بالدراسة .« علی فودة » الفحص عن الاشتراک بین هذه الشخصیة الأسطوریة وبین حیاة
السیمیائیة لهذه القصیدة بحثا عن أهم رموزها اللغویة وتبیین علاقتها مع حیاة الشاعر من جانب ودورها فی تماسک
القصیدة من جانب آخر،وذلک وفق منهج وصفی – تحلیلی، مستفید ا من المصادر الخطیة والمکتبیة. قد أوحت
النتائج علی أنه تمثلت ملامح شخصیة الشاعر ونزعاته الشخصیة فی الرموز الخاصة بصاحب النص، کما تحق ق
تماسک القصیدة بفضل الرموز الشکلیة والروائیة، إضافة إلی الرموز الجمالیة والتناصیة التی قد أثرت علی القیمة
الأدبیة للقصیدة.
A new approach in literary studies that has attracted the attention of many critics and researchers is semiotics, or the analysis of signs and codes in literary texts. Semiotics is applied to the study of different sign systems such as languages, images and symbolic situations. Codes are one of the fundamental concepts of semiotics that serve as a framework within which signs find a meaning. Since literature is in close relationship with human sciences, literary critics have had the benefits of semiotic methods in interpretation of texts. Semiotic research of codes has not been done on Arabic poems. Therefore, due to the necessity in this regard, the present study, which is qualitative and descriptive in nature, uses library resources to aim at the semiotics language codes of the poem "Odat Sinbad" and to explore the degree of correspondence between those codes and the poet’s living conditions as well as their role in the cohesion of his poems. It is found that the poet’s psychological character is embodied in the linguistic and mythical codes of the narrative writing. In addition, the literary entity of the poem is indebted to its aesthetic codes.