چکیده:
هنر گلیم بافی سیرجان که شهرت جهانی دارد این روزها از نبود بافندگان و عدم گرایش دختران جوان به این
هنر رنج می برد و شاید خیلی زود جای خود را به فرش های کارخانه ای دهد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی پیشینه تاریخی و فرهنگی این دست بافته، شناسایی طرح ها و نقوش استفاده شده در گلیم شیریکی پیچ و معرفی آنها جهت استفاده تولید کنندگان داخلی و صادر کنندگان است. این پژوهش از نظر هدف، بنیادی و از جهت ماهیت تاریخی و توصیفی است. شناسایی طرح ها و نقوش از طریق مطالعه کتابخانه ای و میدانی (بازدید و مصاحبه با بافندگان و تولید کنندگان) انجام گرفت. طرح های شیریکی پیچ که امروزه بافته می شوند عبارتند از: راه راه، انواع گلدانی، موسی خانی، طرح ترنج دار، گل سه کله، گل شول، محرمات، گل حشمتی، گل بادامی، گل خشتی بندی و طرح های تلفیقی که هر کدام از این زیر اندازها، با نقوش متعددی بافته می شوند: نقش حیوانات و پرندگان، نقوش گیاهی، انواع نقش مایه هایی که در حاشیه و متن به کار می روند و خرده نقش ها. در گذشته بافت این گلیم ها به صورت ذهنی بوده است ولی امروزه طرح و نقش ها را با هدف خاص تجاری در اختیار بافنده قرار می دهند.
خلاصه ماشینی:
طرح هاي شيريکي پيچ که امروزه بافته مي شوند عبارتند از: راه راه ، انواع گلداني، موسي خاني، طرح ترنج دار، گل سه کله ، گل شول ، محرمات ، گل حشمتي، گل بادامي، گل خشتي بندي و طرحهاي تلفيقي که هر کدام از اين زير اندازها، با نقوش متعددي بافته مي شوند: نقش حيوانات و پرندگان ، نقوش گياهي، انواع نقش مايه هايي که در حاشيه و متن به کار مي روند و خرده نقش ها.
. (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ١٥: طرح شول در متن گليم سه کله (منبع : مقصودي و شکل ١٦: گليم شيريکي پيچ با طرح بندي شول (منبع : همکاران ،١٣٩٤ :١٣) خالقي ،١٣٩١ :١١٣) حشمت طرح حشمت از ديگر طرحهاي افشارباف ، مورد استفاده بافندگان گليم شيريکي پيچ است که با ذوق هنري خود و ايجاد تغييرات در شکل ترنج و گلدان هاي اين طرح ، نقش هايي جذاب و چشم نواز مي آفرينند (شکل ١٧).
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٢١: نقش مداخل (منبع : نگارنده ) شکل ٢٢: نقش مداخل (منبع : نگارنده ) ستاره ستاره از ديگر نقش مايه هاي مورد استفاده در گليم شيريکي پيچ است .
(25 (رجوع شود به تصویر صفحه) اشکال ٢٣، ٢٤ و ٢٥: نقوش ستاره در گليم شيريکي پيچ (منبع : نگارنده ) شاخ يا چنگک گمان مي رود که اين نگاره از نقش مارپيچي که نشانه ي جاودانگي است سرچشمه گرفته باشد (هال ، ١٣٧٧: ٧٦).