چکیده:
سابقه و هدف: زنان سرپرست خانوار به دلایلی چون ایفای نقشهای متعدد، فقر مالی و تنهایی یکی از اقشار آسیبپذیر جامعه بهویژه از نظر سلامت روان میباشند. در این راستا هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش امیدواری و جهتگیری مذهبی در پیشبینی سلامت روان در زنان سرپرست خانوار میباشد.
مواد و روشها: روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی بود و در آن از میان زنان سرپرست خانوار تحت حمایت کمیته امداد امام (ره) شهرستان سنقر 150 نفر به شیوه نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه سلامت عمومی، مقیاس جهتگیری مذهبی درونی و بیرونی Allport و مقیاس امیدواری بزرگسالان Snyder را تکمیل کردند. لازم به ذکر است که برای تجزیه و تحلیل دادهها از ضریب همبستگی Pearson و رگرسیون چندگانه به روش همزمان استفاده شد.
یافتهها: نتایج نشان داد که میان امیدواری و سلامت روان و نیز جهتگیری مذهبی درونی با سلامت روان رابطه معکوس و معناداری (386/0r=-، 01/0P<) وجود دارد. همچنین میان جهتگیری مذهبی بیرونی با سلامت روان ارتباط مستقیم و معناداری (388/0r=-، 01/0P<) مشاهده شد. تحلیل رگرسیون نیز بیانگر آن بود که امیدواری و جهتگیری مذهبی همراه با هم 45/0 از تغییرات سلامت روان را پیشبینی میکنند.
استنتاج: براساس یافتهها میتوان گفت که امیدواری و جهتگیری مذهبی درونی سبب کاهش علائم اضطرابی و اختلال خواب، افسردگی، علائم جسمانی (مشکلات جسمانی مانند سردرد و درد امعایی/ احشایی) و اختلال در کارکرد اجتماعی میشوند؛ اما جهتگیری مذهبی بیرونی موجب افزایش این علائم میگردد؛ بنابراین امیدواری و جهتگیری مذهبی درونی فاکتورهای مهمی در مقابله مثبت با مشکلات زندگی و حفظ سلامت روانی در زنان سرپرست خانوار میباشند.
خلاصه ماشینی:
از یک سو روانشناسان و جامعهشناسان معتقد هستند که زنان سرپرست خانوار به دلایل مختلفی چون ایفای نقشهای متعدد و متعارض، تنهایی به دوش کشیدن مسئولیت زندگی، فقر و ناتوانی در اداره امور اقتصادی، تنهایی و واکنشهای نامناسب اجتماعی هم از حیث مادی و هم از نظر روانشناختی تحت فشار هستند و فشار روانی، اضطراب، افسردگی و مشکلات جسمانی و اجتماعی بیشتری را تجربه میکنند و از سوی دیگر سلامت روان نقشی کلیدی را در کیفیت زندگی افراد ایفا میکند (4)؛ از این رو با توجه به اینکه تعداد زیادی از زنان سرپرست خانوار تحت حمایت کمیته امداد امام (ره) قرار دارند این مسأله مطرح میشود که آیا امیدواری و جهتگیری مذهبی میتوانند سلامت روان را در این گروه آسیبپذیر پیشبینی کنند؟ لازم به ذکر میباشد که هرچند پژوهشهای مشابهی در این راستا انجام شده است؛ اما بررسی نقش امیدواری و جهتگیری مذهبی در سلامت روان زنان سرپرست خانوار تحت حمایت کمیته امداد امام (ره) صورت نگرفته است؛ از این رو بررسی عوامل پیشبینیکننده سلامت روان و راههای کمک به بهبود سلامت آنها ضروری به نظر میرسد؛ زیرا اگر فشارهای روانی آنها را بهطور مداوم تهدید کند و آنها سلامت روانی خود را از دست بدهند دیگر نمیتوانند انسانی بانشاط، نیرومند و توانا در انجام مسئولیتهای مهم خود مانند فرزندپروی سالم باشند؛ از این رو باید شاهد آسیبدیدن بسیاری از آنها و از هم پاشیده شدن کانون گرم خانوادههای آنها و در نتیجه مشکلات بیشتر در جامعه باشیم که جبران این آسیبها نیازمند صرف هزینههای زیاد درمانی، اقتصادی و اجتماعی میباشد (1)؛ بنابراین در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا نقش امیدواری و جهتگیری مذهبی در پیشبینی سلامت روان این زنان بررسی شود.
نتیجهگیری امیدواری و جهتگیری مذهبی درونی فاکتورهای مهمی در مقابله مثبت و مؤثر با مشکلات زندگی و حفظ و بهبود سلامت روانی زنان سرپرست خانوار تحت حمایت کمیته امداد امام (ره) میباشند؛ از این رو شایسته است در مداخلات درمانی این دو عامل مهم مورد توجه درمانگران قرار گیرند.
Prediction of mental health based on hope and religious orientation in women-headed household under protection of the aid committee in songhor.