چکیده:
یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز خاورمیانه و ترکیه معاصر، مطالعه الگوهای ثبات و تهدید دموکراسی است. ترکیه در زمره معدود کشورهای خاورمیانه است که تجربه بلندمدتی در دموکراسی داشته است. با این حال، روند دموکراسی ترکیه از زمان تاسیس جمهوری ترکیه تا به امروز حاکی از نوعی الگوی نوسانی بوده است؛ الگویی که بر اساس آن دموکراسی ترکیه هیچ گاه به ثبات دموکراتیک دست نیافته و همواره با مولفه هایی مواجه بوده که هم به تقویت دموکراسی در این کشور کمک کرده اند و هم زمینه تضعیف و تهدید آن را مهیا ساخته اند. این پژوهش با هدف ریشه یابی مولفه های نوسان در الگوی دموکراسی ترکیه به دنبال ارائه پاسخ به این سوال است که چرا روند دموکراسی ترکیه باوجود تداوم و تکامل، نتوانسته نویدبخش ثبات باشد و دائما با الگوی نوسانی ثبات و تهدید همراه شده است؟ یافته های این نوشتار با اتکا به روش توصیفی- تبیینی و بهره گیری از روند تاریخی حکمرانی در ترکیه نشان می دهد که اثرگذاری و همزیستی همزمان مولفه های ثبات بخش همچون اصلاحات قانون اساسی، سیستم حزبی و عضویت در اتحادیه اروپا در کنار مولفه های تهدیدزا مانند تهدیدهای قومی، چالش های مذهبی و مداخله نظامیان در شکل گیری این الگوی نوسانی موثر است .
One of the the most important issues in middle east and contemporary turkey is the study of stability and threat factors of democracy. Among the other countries of middle east، turkey has long-term experience in democracy. A glance to the country show turkey s democracy has fluctuating matter. In the other words، democracy in turkey as a form of government and a kind of relations between society and the government have face threat and stability factors simultaneously. The main goal of the article is evaluating causes of the issue. the article argues some variables such as turkey s constitution amendments، party system and trying to accession to EU (stability variables) and ethnic threats، religious minorities challenges and the military interventions (threat stability) have influenced turkey s democracy. to evaluate the hypothesis، the article has some sections such as theoretical framework with emphasis on stability and threat factors، historical approach to democracy trends in turkey and evaluation of threat-stability variables in turkey’s democracy.
خلاصه ماشینی:
همزمان با این مولفه ها، متغیرهایی مانند تداوم چالش های قومی بویژه در بخش کردنشین ، چالش های مذهبی و نسبت های مختلف گروه هایی مانند علویها با دولت های متفاوت در ترکیه و از همه مهم تر جایگاه نظامیان و مداخله ارتش در روند قانونگذاری و اجرایی و اقتداگرایی متاخر پوپولیستی در شاکله اردوغان زمینه نقص دموکراتیک را در این کشور ایجاد کرده است (جدول ٢).
جدول ٢: مولفه های ثبات و تهدید در مدل دموکراسی ترکیه {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} با وجود این که در نزدیک به یک دهه اخیر روی کارآمدن حزب عدالت و توسعه به عنوان حزبی که تلاش کرده روندهای مرتبط با جریان سکولار و اسلامگرایانه را در یک مدار مشترک تعریف کند این زمینه را در برخی حوزههای مهم ایجاد کرده تا دموکراسی ترکیه در مسیر ثبات قرار گیرد اما حوادث یک سال گذشته در تحریک گروه های قومی و عدم تعامل مثبت با سایر احزاب و در نهایت رخداد کودتای نافرجام ٢٠١٦ علیه دولت اردوغان و حزب حاکم نشان داد که ترکیه علیرغم ثبات مقطعی هنوز با چالش های عمدهای در تداوم بخشی به ثبات برآمده از دموکراسی مواجه است و به نظر میرسد نتوان در میان مدت به تحقق این آمال خوشبین بود؛ چنانکه با افزوده شدن چالش پوپولیسم به ضعف ساختاری نظام حزبی این روند به ابعاد جدیدی نیز همراه شده است .