چکیده:
معناشناسی واژگان قرآن از روشهای نوین پژوهش در قرآن کریم است. در این نگرش، پس از انتخاب کلمات کلیدی قرآن، حوزههای معناشناسی هر واژه به همراه ارتباط سیستمی میان آنها، بررسی و برخی لایههای معنایی آیات ظاهر میشود. این رویکرد سعی دارد، با ملاحظه بافت و سیاق و با توجه به مجاورت کلمات و تکیه بر مجموعه یا بافت کلی قرآن، انسجام و پیوستگی معارف قرآن را روشن کند. تحقیق حاضر سعی دارد با استفاده از روش یادشده، حوزههای معنائی واژگان مرتبط با واژه «وجه» را با نظر به سیاق و روابط همنشینی و جانشینی کلمات در آیات، تبیین کند؛ بدین ترتیب که معنای این واژه ابتدا از منابع معتبر لغت، جستوجو و سپس مصادیق مختلف آن با ملاحظه بافت و سیاق آیات از تفاسیر معتبر، روشن میشود و از محور همنشینی در فهم معنا و مصداق آیات، کمک گرفته میشود و معناشناسی این واژه در حوزههای متعددی نظیر خداوند، پیامبران، انسانهای وارسته، گناهکاران و ... تبیین میشود.
The semantics of Koranic words is one of the modern methods of study in the Holy Quran. In this view, having chosen the Koranic keywords, we studied the semantic fields of each word as well as the systematic relationship among them, as a result of which the semantic layers of the signs would be determined. This approach, considering the context and register of as well as the stressed words of the Holy Quran, would clarify the cohesion and coherence of the Koranic epistemologies. The current research tries to explain the semantic fields of the word “wajh” with regard to the register as well as the syntagmatic and paradigmatic relationships among the words. First, the meaning of these words was found and then their various senses were clarified and finally via the syntagmatic axis, the signs and their senses were identified. Moreover, the semantics of this word in a variety of fields such as God, Prophets, immaculate people and the guilty was explained.
خلاصه ماشینی:
"الف) این واژه در برترین لایه خود به «رب» اضافه شده است و این همنشینی بیانکنندۀ این مطلب است که: چون ذات الهی شناختپذیر نیست، خدا را با اسماء و صفات فعلیه میتوان شناخت – نه بهطور کامل- و همۀ اشیا نیز، بهواسطۀ اینکه در جهان یافت شدهاند، جنبههای خاصی از صفات را آشکار میسازند؛ ازاینرو، انسانها برای رسیدن به کمال انسانی و شکوفاساختن ذات حقیقی خویش، باید صفاتی را به ظهور رسانند که قرآن دربارۀ خداوند همچون عادل، عالم، کریم، رحیم، حکیم، عزیز، غفور خبر میدهد و در وجود خودشان نهفته است.
در بالاترین قسمت این لایه، این واژه به انسانهای والامرتبه اختصاص دارد و دربردارندۀ این نتیجه است که: اگر تمامی اعمال انسان، تنها برای خدا و خالصانه صورت گیرد، در سرای باقی به فلاح و عاقبت نیکو خواهد رسید و پاداش او تضمین میشود و جای هیچ نگرانی نیست؛ ازاینرو، تنها آن دسته از فعالیتهایی سودمند خواهند بود که در جهت خدا (وجه الله) و هماهنگ با سایر اجزاء خلقت برنامهریزی شدهاند و کوششهایی که چنین نیستند، محکوم به فنا هستند؛ ولی در لایۀ زیانکاران بدین معنا است که: عدهای از افراد با شک رفتار میکنند و در سختیها از توجه به خداوند و آیات او روی میگردانند و نتیجۀ این ارتداد، محرومیت از نعمتهای دنیوی و اخروی است و این محرومیت از نگاه قرآن، خسران است."