چکیده:
هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر دلبستگی ناایمن، ترس از صمیمیت و اعتیاد به شبکه های اجتماعی در نوجوانان دارای سابقه خودکشی بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با گروه گواه و طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری و جامعه آماری 94 نوجوان دختر و پسر دارای سابقه اقدام به خودکشی بود که در سال 1395 به اورژانس مرکز درمانی امام خمینی واقع در منطقه یک و مرکز درمانی طالقانی واقع در منطقه 8 کرمانشاه مراجعه کرده بودند. به شکل در دسترس، 30 نوجوان انتخاب و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شد. ابزار پژوهش پرسشنامه های سبک های دلبستگی هازان و شیور 1987، ترس از صمیمیت دسکانتر و ثلن (1991)، اعتیاد به شبکه های اجتماعی خواجه احمدی، پولادی و بحرینی (1395) و برنامه درمان پذیرش و تعهد هیز و روز، 2008 بود که طی 8 جلسه 5/1 ساعته، یکبار در هفته در مورد گروه آزمایش اجرا شد. هر دو گروه در سه مرحله به پرسشنامه های پژوهش پاسخ دادند و داده ها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد درمان پذیرش و تعهد بر دلبستگی ناایمن (10/26 =F، 001/0 =P)، ترس از صمیمیت (19/18 =F، 001/0 =P) و اعتیاد به شبکه های اجتماعی (83/26 =F، 001/0 =P) اثر داشته و این تاثیر در مرحله پیگیری سه ماهه پایدار مانده است. نتیجه گیری: از آن جا که درمان پذیرش و تعهد منجر به انعطاف پذیری روان شناختی و تعهد فرد به انجام اعمال معنادار مبتنی بر ارزش های انسانی می شود؛ می توان از آن به عنوان روش مداخل های موثر برای درمان مسائل روان شناختی منجمله پیشگیری از اقدام به خودکشی نوجوانان استفاده کرد.
خلاصه ماشینی:
ابزار پژوهش پرسشنامه هاي سبک هاي دلبستگي هازان و شيور ١٩٨٧، ترس از صميميت دسکانتر و ثلن (١٩٩١)، اعتياد به شبکه هاي اجتماعي خواجه احمدي، پولادي و بحريني (١٣٩٥) و برنامه درمان پذيرش و تعهد هيز و روز، ٢٠٠٨ بود که طي ٨ جلسه ١/٥ ساعته ، يک بار در هفته در مورد گروه آزمايش اجرا شد.
يافته ها: نتايج نشان داد درمان پذيرش و تعهد بر دلبستگي ناايمن (٢٦/١٠ =F، ٠/٠٠١ =P)، ترس از صميميت (١٨/١٩ =F، ٠/٠٠١ =P) و اعتياد به شبکه هاي اجتماعي (٢٦/٨٣ =F، ٠/٠٠١ =P) اثر داشته و اين تأثير در مرحله پيگيري سه ماهه پايدار مانده است .
از ديگر متغيرهاي روان شناختي قابل بررسي در نوجوانان داراي دلبستگي ناايمن ، ترس از صميميت ١ در روابط است که با زمينه ساز شدن گوشه گيري و انزوا، شرايطي را براي سوق يافتن نوجوانان به سمت آسيب رساندن به خود فراهم ميآورد (عيسيزادگان ، سپهريان آذر و مطلبي ، ١٣٩٥؛ پناهي، کاظميجماراني، عنايت پور و رستمي، ١٣٩٦).
با توجه به نوجواني که دوره اي حساس از رشد است و مسائل روان شناختي نوجوانان نياز به توجه ويژه دارد؛ همچنين با توجه به اين که خودکشي در سال هاي اخير به ويژه در قشر نوجوان و جوان روبه افزايش بوده است (کيخاوني و همکاران ، ١٣٩٢)، هدف اين پژوهش تعيين اثربخشي درمان پذيرش و تعهد در کمک به نوجوانان داراي سابقه اقدام به خودکشي براي ايجاد يک زندگي کامل ، غني و معنادار است .
بحث و نتيجه گيري يافته هاي اين پژوهش نشان داد درمان پذيرش و تعهد بر دلبستگي ناايمن ، ترس از صميميت و اعتياد به شبکه هاي اجتماعي در اقدام کنندگان نوجوان به خودکشي مؤثر است .