چکیده:
یشرفتهای علم و فناوری به عامل بسیار تاثیرگذاری بر رشد اقتصادی و قدرت رقابتپذیری کشورها تبدیل شده است، و بر
این اساس, دولتها میکوشند با تدوین سیاستهای مناسبء توسعة علم و فناوری در عرصة کشور را ترقی بخشند. برای توسعة
موفق نظام علم و فناوری کشور بایستی دیدی یکپارچه و جامع بر ابعاد مختلف این نظام ایجاد گردد تا بر اساس آن بتوان با
پایش تحولات این عرصه از سیاستگذاری صحیح و بههنگام برای نظام علم و فناوری کشور پشتیبانی نمود. بهدلیل پراکندگی
دادههای مرتبط با شاخصهای علم و فناوری و نیز پویایی مستمر نظام علم و فناوری کشورء ایجاد چنین دید جامع و یکپارچهای
مسالهای چالشبرانگیز است. این مقاله به تحقیق درباره چگونگی پشتیبانی هوش تجاری از یکپارچهسازی دادههای شاخصهای
علم و فناوری از پایگاههای داده متعدّد و پراکنده با هدف پایش تحولات نظام علم و فناوری کشور میپردازد. برای این منظورء
معماری پایش شاخصها در پنج لایه انبارة داده شاخصهای علم و فناوری کشور با طرحوارة ستارهای، و فرایند پایش تحولات
نظام علم و فناوری با رویکرد هوش تجاری طراحی گردیدهاند. با توسعه سیستم نمونه اولیه بر اساس مدل پیشنهادی، به پایش
شاخصهای نقشة جامع علمی کشور با نگاه به افق چشمانداز ۱۴۰۴ پرداخته شده است. برای تعیین جایگاه کشور در عرصة
بین المللی نیز عملکرد نظام علم و فناوری ایران در قیاس با کشورهای منتخب بررسی گردیده است. در انتهاء با بهرهگیری از
نتایج پایش شاخصهای علم و فناوری کشور با مدل پیشنهادی, به تحلیل وضعیّت نظام علم و فناوری ایران پرداخته شده است.
The economic growth and competitiveness of countries is strongly influenced by their national science and technology (S&T) systems. Hence, national S&T policymakers must make appropriate decisions to flourish national S&T systems. For this purpose, an integrated view on the dimensions of national S&T systems is much needed. Due to the distribution of relevant data sources for national S&T indicators and the complexity of national S&T systems, establishing an integrated view is challenging. In this paper, we propose a business intelligence (BI) model to monitor and analyze national S&T indicators. For this purpose, a five-layered architecture for monitoring national S&T indicators, a star schema-based national S&T indicator data warehouse, and a process for monitoring national S&T indicators using a business intelligence approach are designed. After developing a prototype system for the Iranian S&T system, the S&T indicators of the Iranian National S&T Roadmap (having a look at Iran Vision 2025) are monitored. Moreover, the performance of the Iranian S&T system is compared with selected countries to identify the position of Iran in the global S&T arena. Using the results of monitoring Iranian S&T indicators by the developed system, the status of the Iranian S&T system is analyzed in the end.
خلاصه ماشینی:
"در این سیستم با بهرهگیری از الگوی پردازش تحلیلی برخط (OLAP) 3 به پایش شاخصهای نقشة جامع علمی کشور با نگاه به افق چشمانداز 1404 پرداخته شده، همچنین برای تعیین جایگاه کشور در عرصة بینالمللی، عملکرد نظام علم و فناوری ایران در قیاس با کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه منتخب بررسی گردیده است.
برای این منظور، داشبوردی ویژه حاوی عقربههای سنجش 2 شاخصهای علم و فناوری در نقشة جامع علمی کشور طراحی و پیادهسازی گردیده است، به طوری که مقدار مطلوب هر شاخص در سال 1404 برای تعیین وضعیت بهینه (مقدار نهایی) آن عقربه مورد استفاده قرار گرفته است.
همچنان که در نمودارهای پایین شکل 7 نشان داده شده است، از نظر شاخص شمار انتشارات در یک میلیون نفر جمعیت، کشورهای توسعهیافته نظیر کانادا با 1538، بریتانیا با 1385 و آلمان با 1109 دارای بالاترین رتبهها هستند، و این در حالی است که ایران با اختلاف قابل توجه از این کشورها با داشتن 347 انتشارات در یک میلیون نفر، وضعیت بهتری نسبت به کشور ترکیه با 311 انتشارات در یک میلیون نفر دارد.
با توجه به تأکید زیاد بر رشد انتشارات علمی و گواه گرفتن آن بر پیشرفت علمی کشور، باید توجه داشت که در ارزیابی نظام علم و فناوری کشور نباید تنها به بررسی شاخصهای انتشارات علمی در پایگاههای استنادی معتبر اکتفا نمود، بلکه باید شاخصهای مهم دیگر همچون شمار پژوهشگران در یک میلیون نفر جمعیت، سهم هزینهکرد پژوهش و توسعه از تولید ناخالص داخلی (GDP)، پروانههای ثبت اختراع در ادارات ثبت اختراع آمریکا، اروپا و ژاپن، و ارزش صادرات فناوری برتر را نیز مورد توجه قرار داد."