چکیده:
کیفیت تشریع اذان و اقامه از مهمترین مسائل اختلافی میان فریقین به شمار میآید. با توجه به اعتقاد مشهور اهل تسنن مبنی بر تشریع اذان و اقامه بهصورت غیر وحیانی و توسط رؤیای فردی به نام عبدالله بن زید، این پرسش به وجود میآید که آیا میتوان تشریع احکام الهی را با دخالت فرد یا افرادی صحیح دانست؟ پذیرش این اعتقاد چه نتایجی میتواند داشته باشد؟ در نوشتار حاضر بهطور خاص به بررسی جایگاه اذان و اقامه در تشریع اسلامی از دیدگاه اهل تسنن و ادلة آنان پرداخته شده است. اعتقاد به اینکه مبدأ اذان و اقامه با وحی نبوده است، با مبانی عقلی و نقلی بههیچوجه همخوانی ندارد. مستندات غیر وحیانی بودن تشریع، افزون بر ابتلا به ضعف سندی، با یکدیگر تعارضات اساسی دارند.
خلاصه ماشینی:
٧. اگر ابوبکر و عمر بن خطاب ـ آنگونه که در برخی از روایات اهل تسنن آمده است ـ در تشریع اذان نقش داشتند، بی تردید این موضوع را با توجه به اهمیت آن در ماجرای «سقیفه » برای به دست آوردن خلافت به عنوان فضیلتی برای خود ذکر می کردند، همانگونه که پس از رحلت پیامبر اکرم (ص )، ابوبکر و عمر نزد مردم آمدند و با انصار به مخاصمه برخاستند و برای نشان دادن برتری خود بر انصار، مواردی را به عنوان فضایل خویش بیان کردند [نکـ : ٨٣، ج٢، ص٥٧٧]، حال آنکه در این میان درباره مسأله تشریع اذان سخنی گفته نشده است ؛ لذا معلوم می شود این ادعا تا آن زمان مطرح نبوده است .
آیا می توان باور کرد فردی که درک درستی از مقام رفیع نبوت ندارد و خود را تسلیم اوامر پیامبر اکرم (ص ) نکرده است ، دارای چنین قابلیتی بوده است که خداوند متعال او را بهترین فرد برای تشریع اذان دانسته ، جملات آن را در رؤیا به او تعلیم داده باشد؟ جالب آنکه برخی در مقام توجیه این روایت چنین گفته اند: «از این حدیث استفاده می شود که صحابه (رض ) نسبت به انجام کار خوب حرص می ورزیده اند و از یکدیگر پیشی می گرفته اند.