چکیده:
در پژوهش حاضر القاب دانشآموزان دختر و پسر دبیرستانهای شهرستان مشگینشهر با اتخاذ
رویکرد زبانشناسی اجتماعی بررسی و تحلیل شده است. القاب آندسته از نامهای غیررسمی و
ثانویهاند که افزونبر نام اصلی و قانونی فرد به وی داده میشود. در این پژوهش, با استفاده از
پرسشنامه, القاب شصت دختر و شصت پسر دبیرستانی گردآوری شد که از این تعداد، درحدود۳4۷
لقب استخراج گردید. ازاینمیان (52درصد)، ۱۸۱ لقب برای پسران و 166 لقب (48درصد) ویژة دختران
بود. در مرحلة بعدء با استفاده از ابزارهای آمار توصیفی، دادهها بررسی شدند و القاب ازنظر زبان
بهکاررفته در به چهار دستقزبانهای ترکی، فارسی، عربی و سایر تقسیم شدند که در این
موّلفه گروه پسران از زبان ترکی برای لقبدهی بهطور گسترده استفاده کرده بودند و
گروه دختران(52,40درصد) زبان فارسی را بهطرز چشمگیری به کار گرفته بودند. ازمنظر هویت مورد
اشاره القاب، آنها به انواع هویت محلیء ملی و فراملی دستهبندی شدند که» در این موّلفه نیزء بیشترین
القاب (42,54درصد) گروه پسران مربوط به هویت محلی و بیشترین القاب (46,38درصد) گروه دختران
مربوط به هویت ملی بود. همچنین, دلایل لقبگذاری به زیردستههای تحقیر، تحبیب، طنز و بیدلیل
دستهبندی شدند که در هردی گروه دختر و پسر, دلیل تحقیر بیشترین کاربرد (۷۰,۱6درصد گروه پسران
و ۵۳,6۱درصد گروه دختران) را داشت. درنهایت» گفتمان ورای القاب به گفتمانهای روزمرهء رسانهای
تابو و مذهبی دستهبندی شدند که نتایج نشان داد شمار بسیار القاب دانش آموزان پسر و دختر بهترتیب
به گفتمانهای روزمره و رسانهای مربوط میشود؛ حال آنکه در دی گفتمان دیگر، در گروه پسران؛
گفتمان تابو و سپس مذهبی پیشتان بود و درگروه دختران عکس این ترتیب دیده شد. در تمام مولفههای
مذکور، متغیر جنسیت و مقادیر آن مولفه ارتباط معناداری با یکدیگر داشتند.