چکیده:
فعل، مرکز ثقل جمله است و از این جهت که در مبحث صرف به شکل مستقل می توان به فعل پرداخت، در صرف، بیش از مبحث نحو مورد تأکید است. در این پژوهش، به بررسی ساخت فعل ماضی در گویش گیکلی شرق گیلان (با محوریّت شهرستان های لاهیجان و سیاهکل) پرداخته می شود و تلفّظ و شیوۀ گویش گویشوران این منطقه مورد توجّه است. هدف از انجام این پژوهش، شناخت و توصیف دقیق ساختار فعل ماضی در گویش گیلکی شرق گیلان است؛ لذا تلاش بر این است که در خصوص مباحثی از قبیل ساخت و کارکرد فعل ماضی، شناسه های فعلی، نشانه های نفی، نهی و استمرار در گویش گیلکی شرق گیلان (شهرستان های لاهیجان و سیاهکل) توصیفی دقیق و علمی ارائه شود. به همین منظور، برای ارائۀ مثال، از افعال ساده، پرکاربرد و نزدیک به زبان فارسی استفاده شده است. باید گفت میان گویش گیلکی شرق گیلان (لاهیجان و سیاهکل) و زبان فارسی تفاوتهایی از لحاظ وجه و نمود وجود دارد و تفاوت های آوایی و ساختاری و واژگانی بسیاری دیده می شود.
خلاصه ماشینی:
"اگر ساختمان فعل ماضی نقلی، پیشوندی باشد برخلاف ساختمان فعل ساده، پیشوند/bv/ یا دیگر صورتهای آوایی آن به آغاز فعل افزوده نمیشود، بلکه پیشوند فعلی، جایگزین/bv/ میشود؛ به عنوان مثال، صرف فعل «برداشتن: vigitən» صرف فعل ماضی نقلی پیشوندی گویش گیلکی شرق گیلان (رجوع شود به تصویر صفحه) برای منفیکردن افعال پیشوندی ماضی نقلی، درست همانند افعال پیشوندی ماضی ساده، منفیسازی با تکواژ /nv/ صورت میگیرد که بعد از پیشوند فعلی میآیند؛ به عنوان مثال، فعل «برنگشتن: vəgərdəsən»: صرف فعل ماضی نقلی پیشوندی منفی گویش گیلکی شرق گیلان (رجوع شود به تصویر صفحه) اگر ساختمان فعل، مرکب باشد، پیشوند /bv/ در اول همکرد میآید؛ به عنوان مثال، فعل «پیدا کردن:peidâ bogudən » صرف فعل ماضی نقلی مرکب گویش گیلکی شرق گیلان (رجوع شود به تصویر صفحه) برای منفیکردن صورت مرکب فعل ماضی نقلی در این گویش، عنصر منفیساز /nv/ جانشین پیشوند تصریفی /bv/ در همکرد میشود؛ به عنوان مثال، فعل «پیدا نکردن: pəidâ nogudən»: صرف فعل ماضی نقلی مرکب منفی گویش گیلکی شرق گیلان (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) به طور کلی، ساخت فعل ماضی نقلی در گویش گیلکی شرق گیلان همانند تلفظ ماضی مطلق ادا میشود و ساختی مشخص بر پایۀ صفت مفعولی همچون زبان فارسی دارد."