چکیده:
زندگی و شخصیت حضرت امیر(ع) همواره از جنبههای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. در این میان شاعران نیز سرودههای خود را با بهرهگیری از ابعاد مختلف شخصیتی ایشان، مزین کرده، و بازتاب باورها و اعتقادات خویش را در بستر کلامی مطهر فراهم آوردهاند. از این رو نوشتار حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی و رویکردی تطبیقی و با هدف بهره مندی از سجایای اخلاقی ایشان و بررسی تطبیقی ذایقه ملل گوناگون در زمینه ادبی و اعتقادی، تلاش دارد تا مؤلفههای علمی و خصیصههای اخلاقی آن حضرت را از منظر شعر معاصر(فارسی و عربی)، مورد تحلیل و واکاوی قرار دهد. رهیافت بررسی شخصیت اخلاقی امیرالمؤمنین علی(ع) از این چشمانداز، بیانگر این است که موفقیت شاعران فارسیزبان، در برخی از موارد، نسبت به همقطاران عربی زبان خود بسیار حائز اهمیت است، اگر چه در ترسیم بیشتر موضوعات مطرحشده، شاعران عرب زبان گوی سبقت را از همتایان خود در ادب فارسی ربودهاند. شاعران عربی زبان، از یک سو در بیشتر مطالب پیشتازتر بوده، و از سویی دیگر در ساختار محتوایی، عاطفیتر؛ و به طور کلی موفقتر عمل کردهاند.
خلاصه ماشینی:
اهمیت این حوزه، زمانی بیشتر احساس میشود که بدانیم بسیاری از موضوعات و مضامین، فراملی و جهان شمولاند، و نمودهای کم و بیش مشابهی در ادبیات ملتهای مختلف دارند(سیفی، 1391: 274) از همین رو با محوریت رویکرد داد و ستدهای ادبی و حوزه مضامین و موضوعات مشابه، قصد آن است تا به انعکاس مؤلفههای علمی و اخلاقی امام علی در شعر معاصر عربی و فارسی، و بررسی و تحلیل این اشعار پرداخته شود.
او در قصیدهی غرایی با نام «علی بازوی علم» چنین میگوید: علی شخص ایجاد را قلب و قالب علی بحر اوتاد را فلک و لنگر علی بازوی علم را زور بازو علی لشکر حلم را پشت لشکر (شاهرخی، 1376: 245) معینی کرمانشاهی دومین شاعر معاصر ادب فارسی از ذکر این مهم غافل نمانده و در ضمن اشعار زیبای خود میگوید: شمشیر به یک دست و قلم دست دگر داشت آن رهسپر عشق همین بار سفر داشت آن تیغ کش خصم کش شیر دل عشق بر اهرمن جهل و خرافات ظفر داشت (جواهری وجدی، 1371: 50 و 51) بررسی و تحلیل نمایندگان شاعران معاصر عربی، در ضمن آوردن آرایههای بدیع از جمله تکرار، جناس، تلمیح، تشبیه و اقتباس، به مراتب موفقتر از همتایان معاصر خود در ادب فارسی عمل کردهاند؛ چراکه با وجود عدم اشتراک دو شاعر عرب زبان در مذهب با همقطاران خود در ادبیات فارسی؛ و نیز این امر که آن دو اساسا سنی مذهب هستند، شعر آنها به صورت کلی و علی الخصوص در رابطه با علم امام علی از مدح و منقبتهای گفته نشده شاعران شیعه و نیز اشعار ذکر شده از آنان؛ در رابطه با این موضوع بسیار جالبتر و زیباتر نمود پیدا کرده است.