چکیده:
ردهشناسی زبان شاخهای از دانش زبانشناسی است که به مطالعۀ تفاوتها و شباهتهای نظاممند میان زبانهای جهان و مقایسۀ ساختارهای صرفی و نحوی میان زبانهای مختلف بدون در نظر گرفتن پیشینۀ آنها میپردازد. یکی از مباحث اصلی این شاخه ترتیب واژه است که بر مبنای آن، زبانهای گوناگون از لحاظ ترتیب و توالی سازهها بررسی میشوند و طبقهبندی و مقایسۀ زبانها با بررسی این ترتیبها انجام میگیرد. در این تحقیق سعی بر آن است تا گویش لری بویراحمدی از منظر ردهشناسی ترتیب واژه بررسی تا مشخص شود که این گویش به کدام یک از ردههای فعلمیانی یا پایانی تعلق دارد. جهت نیل به این هدف ابتدا به جمعآوری و ثبت دادههای گویشوران بومی شهر سیسخت و روستاهای اطراف، در استان کهگیلویه و بویراحمد پرداختیم تا ساختهای مختلف زبان لری را از منظر مؤلفههای 24 گانۀ درایر بررسی کنیم. سپس به مقایسۀ زبان لری با زبانهای جهان و زبانهای اروپا – آسیا پرداختیم. نتایج حاصله نشان می دهد که لری بویراحمدی در بسیاری از ساختها شباهت زیادی با زبان فارسی دارد و گرایش غالب در این زبان هم در مقایسه با زبانهای اروپا- آسیا و هم زبانهای جهان به سمت زبانهای فعلمیانی قوی است. در مقایسه با زبانهای جهان این زبان دارای 14 مؤلفه از مؤلفههای زبانهای فعلپایانی قوی و 20 مؤلفه از مؤلفههای زبانهای فعلمیانی قوی است. این مؤلفهها به همین نسبت در مقایسه با زبانهای اروپا- آسیا صدق میکند
خلاصه ماشینی:
رده شناس ي ترتيب واژه در گويش لري بويراحمدي والي رضايي * * محمد خيرخواه • ** چکيده رده شناسي زبان شاخه اي از دانش زبانشناسي است که به مطالعۀ تفاوتها و شباهت هاي نظـاممنـد ميـان زبانهاي جهان و مقايسۀ ساختارهاي صرفي و نحوي ميان زبانهاي مختلف بدون در نظـر گـرفتن پيشـينۀ آنها مي پردازد.
نتايج حاصـله نشان مي دهد که لري بويراحمدي در بسياري از ساخت ها شباهت زيادي بـا زبـان فارسـي دارد و گـرايش غالب در اين زبان هم در مقايسه با زبانهاي اروپا- آسيا و هم زبانهاي جهان به سمت زبانهاي فعل مياني قوي است .
از اين داده ها که در موقعيت هاي واقعي به دست آمده اسـت ، بـراي بررسي گويش لري بويراحمدي از منظر رده شناسي ترتيب واژه استفاده شد تا مشخص شود که اين گـويش به کدام يک از رده هاي فعل مياني يا پاياني تعلق دارد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) ١۸( توالي وند زمان - نمود و س تاک فعل صرف فعل در اين گويش همانند زبان فارسي مي باشد و شناسه هاي به کاربرده شده نيز همانند فارسـي است .
(به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول (۲) مقايسۀ مؤلفه هاي رده شناختي گويش لري را در مقايسه با زبانهاي اروپا- آسيا نشان مـي - دهد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول شماره (۳) نشان دهندٔە مؤلفه هاي رده شناختي گويش لري بويراحمدي در مقايسه با زبـانهـاي جهان است .
Linguistic Typology: An 1ranian perspectiVe, Jornal of universal Language 13-1, March (2o12), 31-7o Greenberg, J.