چکیده:
مقالۀ حاضر به توصیف و تحلیل نمونههایی از فرایندهای واجی همگونی، درج و هماهنگی واکهای در ترکی قشقایی میپردازد. دادههای مورد نیاز جهت انجام این تحقیق از طریق مصاحبه با 6 گویشور بومی در محدودۀ سنی 25 تا 60 سال جمعآوری شده است. علاوه بر این از شمّ زبانی یکی از نگارندگان به عنوان گویشور بومی این گونۀ زبانی و همچنین از منابع مکتوب نیز در جمعآوری دادهها استفاده شدهاست. دادههای ارائه شده در این تحقیق نشان میدهد که فرایندهای همگونی، درج و هماهنگی واکهای از فرایندهای فعال در این گونهی زبانی به شمار میروند. برخی از مهمترین نتایج این تحقیق عبارتند از: 1. در ترکی قشقایی در توالی واکهها در مرز تکواژ غلت [j] برای جلوگیری از التقای واکهها درج میشود. 2. طی فرایند هماهنگی واکهای، واکهی پسوند جمع /lAr/ و پسوند نهی/mA/ با واکهی ستاک در مشخصهی پسین همگون میشود. 3. در این گونهی زبانی همگونی در همخوانهای هممحل تولید منجر به همگونی کامل و تشدید عارضی میشود
خلاصه ماشینی:
قاعده ي اين فرايند را مي توان به صورت زير نشان داد: قاعده ي (۲): همگوني پس رو در مشخصه ي واک ميان t و d (به تصویر صفحه مراجعه شود) قاعده ي (۲) نشان مي دهد که همخوان انسدادي بي واک /t/ موجود در پايان ستاک در مرز تکواژ پيش از وند گذشته ساز [d] در مشخصه ي واک با همخوان [d] همگون مي شود.
اين فرايند را مي توان به صورت قاعده ي زير نشان داد: قاعده (۳): همگوني پس رو در مشخصه ي واک (به تصویر صفحه مراجعه شود) طبق قاعده ي (۳) همخوان انسدادي و بي واک /t/ در بافت پيش از همخوان خيشومي [m] در مرز دو تکواژ به همخوان واکدار [d] تبديل مي شود.
اين فرضيه را مي توان به صورت زير نوشت : (به تصویر صفحه مراجعه شود) طبق فرضيۀ (الف ) همخوان روان /١/ در مرز تکواژ پيش از واکه و پس از همخوان روان [١] به همخوان انسدادي و واکدار [d] تبديل مي شود.
اين فرضيه را مي توان به صورت زير نوشت : (به تصویر صفحه مراجعه شود) فرضيۀ (ب ) نشان مي دهد که همخوان انسدادي و واکدار /d/ در مرز تکواژ پيش از واکه و پس از همخوان روان [١] به همخوان پيوسته و روان [١] تبديل مي شود.
قاعده ي اين فرايند را مي توان به صورت زير نوشت : قاعدٔە (۶): درج غلت (به تصویر صفحه مراجعه شود) قاعدٔە (۶) نشان مي دهد که در مرز تکواژ پس از واکه و پيش از يک واکۀ پيشين و مياني غلت [j] درج مي شود.