چکیده:
توریسم صنعتی درآمدزا و با صرفۀ اقتصادی بسیار مناسب است که امروزه، با ایجاد تبادلات فرهنگی و اجتماعی میان ملل مختلف و به علت فقدان آلودگیهای زیستمحیطی درخور توجه بسیار است. جاذبههای طبیعی هر کشور نقش بسزایی در جذب گردشگر دارند. ژئوتوریسم شاخهای از اکوتوریسم است که در آن، بازدیدکننده به دنبال مشاهدۀ جاذبههای ژئومورفولوژیکی، یافتههای دیرینه انسانشناسی، غارها، جذابیتهای معدنی و ... است. دریاچۀ زریوار در استان کردستان ازجمله نقاط دیدنی است که در کنار جاذبههای تاریخی و فرهنگی استان، جذابیتهای طبیعی بکر و بینظیری دارد که توجه هر طبیعتگردی را به خود جلب میکند؛ در این راستا، هدف پژوهش حاضر ارزیابی توان و استعدادهای گردشگری زمینساختی و فرهنگی دریاچۀ زریوار است. روش پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر رویکرد، توصیفی – تحلیلی و ارزیابی است. دادهها و اطلاعات از اسناد و پژوهش میدانی (پرسشنامه) حاصل و الگوهای رینارد و پریرا برای تجزیهوتحلیل اطلاعات استفاده شدند. بر اساس نتایج الگوی پریرا، عیار ژئومورفولوژیکی منطقه (71/3) حدود 5/67 درصد استاندارد الگو را کسب کرده است و شاخصهای قابلیت دید (امتیاز 25/3)، ارزش محافظت (امتیاز 8/1) و ارزش کاربردی (امتیاز 9/4) بهترتیب 72، 8/61 و 70 درصد سطح استاندارد الگو را کسب کردهاند. بر اساس الگوی رینارد، از زیرشاخصهای ارزش علمی، سطح پایداری با امتیاز 404/0 و جغرافیای دیرینه با امتیاز 62/0 بهترتیب با سطح کیفی متوسط و خوب ارزیابی شدند. از زیرشاخصهای ارزش افزوده، زیرشاخص اکولوژیکی (متوسط)، فرهنگی (خوب)، زیبایی (خوب) و اقتصادی (خوب) ارزیابی شدند.
Industrial tourism is a very suitable and economically profitable industry that has been highly regarded
today by creating cultural and social exchanges between different nations due to the lack of
environmental contaminations. Natural attractions of each country have an important role in attracting
tourists. Geotourism is a branch of ecotourism in which the visitor seeks to observe geomorphological
attractions, ancient finds of anthropology, caves, mineral charm, and so on. Zarivar Lake in Kurdistan
province is one of the most beautiful places in the province which has natural and attractive attractions
along with the historical and cultural attractions of the province, which can attract attention of every
tourist. In this regard, assessing the capabilities and potentials of tectonic and cultural tourism of the
Zarivar Lake is the aim of this study. The method of the research is descriptive-analytical approach.
Data have been obtained from documents and field research (questionnaires). For data analysis,
Reynard and Pereira models have been used. Based on the Pereira model, Cutie geomorphologic
region (3.71) has acquired approximately 67.5% of the standard model and index visibility (score
3.25), the value of protection (1.8 points) and the functional (4.9 points), respectively, which are 72,
61.8 and 70 percent of the standard model, respectively. Based on the Rynard model, the following
criteria of scientific value of sustainability level with a score of 404/0 and long-standing geography
with a score of 0.62, respectively, were evaluated with a moderate and good quality level, respectively.
The following criteria were evaluated for the ecological (average), cultural (good), aesthetic (good)
and economic (good) sub-criteria.
خلاصه ماشینی:
بر اساس نتایج الگوی پریرا، عیار ژئومورفولوژیکی منطقه (71/3) حدود 5/67 درصد استاندارد الگو را کسب کرده است و شاخصهای قابلیت دید (امتیاز 25/3)، ارزش محافظت (امتیاز 8/1) و ارزش کاربردی (امتیاز 9/4) بهترتیب 72، 8/61 و 70 درصد سطح استاندارد الگو را کسب کردهاند.
امتیاز کلی این قابلیت برابر 716/3 و بیش از 67 درصد مقدار استاندارد الگو (5/5) است که ظرفیت بالای اشکال زمینساختی منطقه برای جذب گردشگر و توسعۀ ژئوتوریسم را نشان میدهد (جدول 3).
سطح کیفیت فرهنگی منطقه بر اساس نظر کارشناسان برابر 75/0 و امتیاز استانداردشدۀ الگو برای این عیار برابر 5/1 است؛ در نتیجه، ظرفیت و پتانسیل فرهنگی منطقه برای توسعۀ ژئوتوریسم در سطح متوسط قرار دارد و این توانمندی، 50 درصد امتیاز استاندارد الگو را کسب کرده است.
نتایج پژوهش نشان میدهند زیرشاخص یادشده وضعیت مناسبی در منطقۀ مطالعهشده دارد و حدود 80 درصد امتیاز استاندارد الگو را کسب کرده است؛ امتیاز این زیرشاخص در منطقه برابر 2/1 و امتیاز استاندارد الگو برابر 5/1 است.
بهطورکلی ظرفیت عیار دید ژئوتوریسم دریاچۀ زریوار وضعیت مناسبی دارد و نتایج پژوهش نشان میدهند منطقه از این دیدگاه، امتیاز زیادی ازنظر کارشناسان کسب کرده است.
در زیرشاخص ارزش پایداری، وضعیت محافظت از دریاچه به شکلی ارزیابی شده است که عملکرد مدیریت گردشگری منطقه را در سطح متوسط نشان میدهد.
نظر کارشناسان اینست که دریاچه از دیدگاه توانسنجی توسعۀ گردشگری برای برنامهریزی پویا و کارآمد، قابلیت بررسی مجدد را دارد؛ ارزش این زیرشاخص از دیدگاه کارشناسان برابر 45/0 و بر اساس طیف کیفی الگو در سطح متوسط است.