چکیده:
فیلترینگ و ممانعت از دسترسی به فضای مجازی که عمدتا در راستای اخلاقی سازی این فضا انجام می شود، فرایندی است که همه مرتبطان با آن، اعم از کاربران عادی و نهادهای حاکمیتی سیاستگذار و مجری، وظایفی برعهده دارند، و مانند هر کنشگر اخلاقی دیگر گاه در معرض تزاحم این وظایف قرار می گیرند. پژوهش حاضر با توجه به اهمیت علمی و ثمرات عملی این موضوع، و فقدان منبع در این زمینه، با تحلیل فرایند فیلترینگ از منظر اخلاقی، چگونگی شکل گیری تزاحم های مربوط به آن را بررسی و ضمن بیان برخی مصادیق، برای رفع یا کاهش آنها راهکارهایی را پیشنهاد می کند. دوگانه هایی از قبیل راست گویی / پرهیز از اشاعه گناه، حفظ حریم خصوصی / خیر رساندن به دیگران، مجازات خطاکار / عدم تنبیه بی گناه، خدمت به مردم / عدم ایجاد بدبینی نسبت به دین، و حفظ حقوق شهروندان / حفظ بیت المال از جمله تزاحم هایی است که مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین چیستی تزاحم اخلاقی، تاثیر آن بر اخلاقی شدن فضای سایبر، منشا الزام اخلاقی از دیگر موضوعاتی است که مقاله به آنها پرداخته است. در بررسی مطالب افزون بر تحلیل های فلسفی، از آموزه های اخلاقی اسلام نیز بهره گرفته شده است.
Filtering and preventing free availability of virtual space for moral purposes may be regarded as a process puts all users including both official and usual ones under an obligation in the field. Such being the case, the users as morally functioning agents meet limitations in performing their duties. This study, regarding notability of th subject, lack of sources in the ground and analyzing the process of filtering with regard to morality, has surveyed the ways in which the limitations happen and, referring to some cases of limitations, give solutions for the problem. Such dual cases as truthfulness/avoiding sin currency, guarding private secrets/benevolence to others, punishing those of misdeed/not punishing the sinless, giving service to people/not presenting a bad picture of religion, supporting citizens`s rights/keeping national wealth are among the limitations studied in the paper. Moreover, the what of ethical limitation, its impact on moralizing syberspace and the origin of ethical obligation have been studied. And it should be stated that in the paper, in addition to philosophical analysis, Islamic moral teachings have been used.
خلاصه ماشینی:
چرا که اولا تعداد کاربران فضای مجازی بسیار زیاد است، ثانیا موقعیتها و شرایط شکلگیری تعارض و تزاحم فراوان است (که نمونههایی از آنها پیش از این ذکر شد)، ثالثا اینگونه نیست که راهکارهایی که ارائه میشود برای همه مرتبطان با فیلترینگ کاربرد داشته باشد و هر راهکاری ارائه میشود حتما همه افراد به انجام آن تقید داشته باشند.
مثلا در موردی که یک محقق هم موظف است دانش خود را ارتقا دهد تا خیر بیشتری به دیگران برساند و از سوی دیگر در برخی مواقع برای دسترسی به سایتهای فیلترشده باید قانون فیلترینگ را زیر پا بگذارد، اگر شقوق دیگری از قبیل ارائه مجوز قانونی به وی برای دور زدن فیلترینگ، یا کمک گرفتن از کسانی که در کشورهای دیگر هستند و میتوانند به سایتهای فیلترشده در ایران دسترسی پیدا کنند و مواردی از این قبیل توجه شود دیگر تزاحم مجال طرح پیدا نمیکند.
5. افزون بر آنچه گفته شد، برای رفع تزاحم اخلاقی راهکارهای دیگری چون استفاده از مطلقگرایی اخلاقی، (محمدی پیرو و شریفی، 1390) تحویل «باید» به «موجه بودن» و تکالیف به دلایل و ارزشهای سنجشپذیر، (بهرامی و قراملکی، 1391) تمسک به قواعد منطق تکلیف، 1 (حسین خانی، 1386) نظریه «دیوید راس» درباره تفکیک بین وظایف در نگاه نخست و وظایف در مقام عمل، (اترک، 1387) و تمسک به قواعد عقلی از قبیل قاعده اهم و مهم (رضوانی، 1392) نیز مطرح شده که گرچه کلی است نه ناظر به تزاحمهای مربوط به فضای مجازی، اما برای بحث فیلترینگ نیز کاربرد دارد.