چکیده:
شعر حافظ از دیر باز به شیوایی و زیبایی مشهور بوده است، پژوهشگران مشتاق، جنبههای گوناگون اشعار زیبای این شاعر بزرگ را موردکاوش قراردادهاند و زیبایی آنرا بهنمایش گذاشتهاند امّا رستاخیزی و زیبایی مسحور کنندة کلام حافظ بهطور شگفتانگیزی بدیع است. در این پژوهش نگارندگان برآنند تا با بررسی کاربرد هنری فعل و کشف شگردهای خاص شاعر در بهکارگیری آن، جنبههای زیباییشناختی کلام حافظ را به تصویر کشند. نتایج حاصل از پژوهش که به روش تحلیل محتوا با استفاده از منابع کتابخانهای انجام شده حاکی از آن است که فعل در شعر حافظ، از مهمترین عوامل تصویرساز و معنیآفرین است، شاعر با استفاده از افعال گوناگون و آمیختن آن به صورخیال، کلام خویش را رستاخیز نموده و خواننده را مسحور زیبایی و اعجاز کلام نموده است.
The narrative art itself is a very important aesthetic. Usually a large number of aesthetic components come into play in well-paid stories. These components include the essential ideas of narrative structure such as point of view, narration center, choice of type of speech, etc., which are structured in coherent structured lines. In this study, the authors of this study have investigated the structural component of the aspect, namely distance and focalization from the perspective of the genius in the collection of the semi-dark story of the month by Houshang Golshiri. The author has used direct narrative and narrated speech in the distance component in all thirty-six stories. Indirect speech has been used in sixteen stories and free speech in nine stories. Also, in the component of unconventional, homogenous representation, a story. Unconcentrated with heterogeneous representation, two stories. Internal center with homogeneous representation, twenty five stories. An external center with heterogeneous representation and an external center with homogeneous representation, each of the four stories and the external center with homogeneous representation is also not used in any story.
خلاصه ماشینی:
بهخصوص وقتی از ردیف بلند «که تو دانی» استفاده میکند نمود موسیقایی برجستهتر میشود: گر من از باغ تو یک میوه بچینم چهشود پیش پایی به چراغ تو ببینم چهشود (حافظ، 1386: 160) روی بنما و وجود خودم از یاد ببر خرمن سوختگان را همه گو باد ببر (همان: 174) نسیم صبح سعادت بدان نشان که تو دانی گذر به کوی فلان کن در آن زمان که تو دانی (همان: 327) 2ـ تأکید گاه حافظ برای برجسته کردن شعر و مضمون مورد نظر خویش از هنجارگریزی با استفاده از فعل مرکب، بهره میگیرد مانند: من به سر منزل عنقا نه بهخود بردم راه قطع این مرحله با مرغ سلیمان کردم (حافظ، 1386: 220) نه حافظ میکند تنها دعای خواجه تورانشاه ز مدح آصفی خواهد جهان عیدی و نوروزی (همان: 311) در دو نمونة بالا شیوة بهکارگیری فعل مرکب «راه بردن» و «دعا کردن» در خدمت استحکام، ظرافت و شیوایی کلام حافظ قرار گرفته است.
4ـ بهکارگیری ترکیبهای عامیانه در فعل از دیگر شگردهای حافظ در گزینش فعل، استفاده از زبان عامیانه است او شاعری مردمی است که با مردم عادی تعامل دارد و از گرفتاریهای آنها سخن میگوید و برخی واژههای رایج بین آنها را در ساختمان شعر خویش بهکار میگیرد.
با بررسی ساختار افعال مرکب موجود در غزلهای حافظ میتوان دریافت که بیشتر افعال به کار رفته در شعر این شاعر توانمند، پویا و زنده است و با گذشت زمان دچار دگرگونیهای زبانی نشده است و امروز نیز بدون تغییر در دسترس شاعران و نویسندگان قرار دارد.