چکیده:
هدف از انجام این پژوهش، بررسی عوامل موثر بر کاهش فساد مالی در سازمانهای دولتی (موسسات پژوهشی تهران) است. پرسش اصلی پژوهش فوق، بر تاثیر یا عدم تاثیر عوامل فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اداری ساختاری و رفتاری مدیران، بر میزان فساد مالی متمرکز شده است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی است و هدف آن، توسعه دانش کاربردی در زمینه مطالعات سازمانی است. از حیث روش، توصیفی پیمایشی است و باتوجه به نوع فعالیت موسسات پژوهشی مورد نظر( شامل 20 بنیاد، پژوهشگاه، سازمان، مرکز و موسسه)، جامعه آماری از افراد آشنا به بوروکراسی ( اعم از مدیران، استادان صاحب نظر، اعضای هیات علمی و متخصصان و کارشناسان مرتبط با اموراداری، فرهنگی، سیاسی واقتصادی) تشکیل شده است. برای نمونهگیری پژوهش، از روش تصادفی ساده استفاده شده و برآورد اندازه نمونه 317 نفر بوده است. به منظور بررسی عوامل موثر بر کاهش فساد مالی در موسسات پژوهشی، از پرسشنامه و برای پاسخگویی به گویهها، از طیف نقطهای لیکرت و از آزمونهای آماری متعدد شامل: آزمون کولموگروف ـ اسمیرنوف، آزمون تی در سطح یک جامعه، آزمون دوجملهای(دواسمی) و آزمون فریدمن، استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان می دهند که همه عوامل مورد بررسی با درجات متفاوت بر کاهش فساد مالی در موسسات پژوهشی موثرند.
خلاصه ماشینی:
در این امتداد، سئوالت ذیل مدنظر قرار میگیرند: الف( با توجه به عمق فساد مالی در برخی سازمانها یا مؤسسههای پژوهشی، آیا می توان به حذف کامل فساد از سیستم اداری امیدوار بود؟ ب( آیا می توان هم زمان با اصلحات اجتماعی،اقتصادی و سیاسی، در اسرع وقت وبا هزینه اندک ، ضمن به کارگیری شیوههای پیشگیری از جرم، به ارتقاء توانایی مدیریت سازمانها یا مؤسسههای پژوهشی و حذف فرصتهای مجرمانه و کاهش میزان فساد مالی کمک کرد؟ در باب اهمیت مبارزه با فساد، آیه شریفه ١٦ در سوره اسراء چنین فرموده است : «چون اهل دیاری را بخواهیم هلاک کنـیم ، پیشـوایان و متنعمـان آن دیـار را امـر کنـیم راه فسـق وفجور و تباه کاری و ظلم در آن دیار پیش گیرند، چون تنبیه و عقاب لزوم یافت ، آن گاه همه را هلاک میسازیم »( الهی قمشه ای،١٣٧٦، ٤١٢).
فساد اعتبار و اعتماد عمومی و کیفیت آموزش وپژوهش را در مراکز و مؤسسههای پژوهشی تضعیف می کند و کارکنان را به سمت اعمال غیر حرفهای سوق می دهد؛ از این رو، باتوجه به نقش اساسی مؤسسات پژوهشی در تولید علم و دانش و تأثیر آنها در تبیین ارزشها و باورهای درست و با توجه به گستره نفوذ، دامنه اختیارات و حیطۀ وظایف و سطح علمی مراکز فوق و بهره مندی آنها از نیروی انسانی متخصص و صاحب نظر، مطالعه وضعیت سلمت اداری در آنها بسیار حائز اهمیت است .
)٣١٣ ,١٢٢٤ ,Langseth &Stapenhurst جیمز اسکات بر آن است که فساد مالی ، به رفتاری اطلق میشود که ضمن آن، فرد برای تحقق منافع خصوصی خود و دستیابی به رفاه بیشتر یا موقعیت بهتر، خارج از چارچوب رسمی وظایف تعریف شده در شغل دولتی عمل میکند».
در این امتداد تأکید میشود که پایش و نظارت مردم بر رفتار کارکنان و مدیران، عامل مهمی در کاهش فساد مالی است؛ همچنین فراهم آوردن امکانات آموزشی و تربیتی، و توسعه آموزشهای تخصصی و حرفهای برای کارکنان، در شکلدهی رفتار آنان مؤثر است .