چکیده:
وجود مبارک پیامبرخدا9 که علت غایی وجودِ عالم هستی است، پس از حق تعالی برترین و مهمترین موضوع برای شناخت در عالم وجود است؛ بهگونهای که شناخت این شخصیت عظیم الشأن، یکی از راههای خداشناسی قلمداد شده است.
اکنون آنچه پیشروی شماست، تلاش وکاوشی در راستای پرداختن به «مقام محمود» پیامبرخدا(ص) است. در این نوشته، ابتدا به مقام محمود در لغت و اصطلاح میپردازیم و آنگاه، مقام محمود در آیات و روایات را مورد بررسی قرار میدهیم و در انتها مقام محمود در تفاسیر شیعه و سنی را به بررسی و پژوهش میگذاریم.
خلاصه ماشینی:
* مقام محمود در اصطلاح: «مقام محمود» اصطلاحي است قرآني، برگرفته از آية 79 ازسورة اِسراء و در بيان مفسران، عدهاي آن را جايگاه و مقام ويژهاي براي حضرت رسول9 دانستهاند که در آن مقام، اشراف بر همة خلايق دارد و هرچه بخواهد خدا به او ميدهد (طبرسي، 1380، ج6، ص 283 ؛ ابن عربي، 1383ش، ص348 ؛ عروسي حويزي، 1383، ج3، ص206) اما بسياري از مفسران مقام محمود را مطلق مقام شفاعت دانستهاند (فيروز آبادي، [بي تا]، ص240).
«مقام» در اينجا به مفهوم «بعث» و متضمن معناي اقامت است و مفعول مطلق ميباشد؛ يعني خداوند تو را در قيامت در موقعيتي پرشکوه و مقامي بلند و ستوده قرار ميدهد و خلق از اولين تا آخرين، تو را ستايش ميکنند و در اين مقام است که برتري پيامبر9 بر همگان روشن و آشکار ميشود و در اين جايگاه است که هرچه از او (حضرت رسول9 ) بخواهند و شايستة آن باشند، آن حضرت به اذن خدا اعطا ميکند (طبرسي، 1380ق، ج6 ، ص285).
طبري گويد: «مقام محمود همان مقامي است که حضرت رسول9 در کنار خداوند بر عرش مينشيند و روايتي از مجاهد نقل کرده که در تفسير اين آيه: (عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً) (اسراء: 79) گفته: «يجْلِسُهُ مَعَهُ عَلي عَرشِهِ»؛ «پيامبر همراه خداوند بر عرش مينشيند.
2. روايات اسلامي که به صورت متواتر دربارة آية (عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماًمَحْمُوداً) (اسراء: 79) وارد شده است، در توضيح آيه ميگويد: مقصود از «مقام محمود» همان شفاعت است.