چکیده:
هدف مقاله حاضر، توصیف و تحلیل مهاجرتهای بیناستانی در ایران و تعیینکنندههای آن طی دورۀ 1385 تا 1390 و روش پژوهش، تحلیل ثانویه دادههای مهاجرت حاصل از سرشماری سال 1390 است. نتایج نشان میدهند نسبت مهاجر به جمعیت در دورۀ یادشده 4/7 نفر بوده است. بیشترین درصد مهاجران جابهجا شده کشور (44 درصد) بهترتیب در استانهای تهران، خراسانرضوی، اصفهان، فارس و البرز بودهاند و مهاجران کمتری در استانهای اردبیل، قم، کهگیلویهوبویراحمد، چهارمحالوبختیاری و ایلام جابهجا شدهاند. حدود 50 درصد مهاجران خارجشده از استانهای کشور به استانهای تهران، خوزستان، خراسانرضوی، فارس، البرز، اصفهان و کرمانشاه مربوط بودهاند. 13 استان از 31 استان کشور، مهاجرپذیر و رقم خالص مهاجرت آنها مثبت و 18 استان مهاجرفرست و رقم خالص مهاجرت آنها منفی بوده است. در بررسی تحلیلی رابطه بین میزان خالص مهاجرت و متغیرهای مستقل رشد جمعیت، نرخ بیکاری، میانگین سالهای تحصیل، جمعیت روستا/ شهری و درصد شهرنشینی، از نظر آماری رابطه معناداری بین متغیرهای رشد جمعیت و نرخ بیکاری با متغیر میزان خالص مهاجرت مشاهده شد.
خلاصه ماشینی:
هدف کلي مقاله حاضر، توصيف و تحليل مهاجرت هاي بين استاني در ايران بـر اسـاس نتـايج سرشماري سال ١٣٩٠ و پاسخگويي به اين پرسش هاست : کدام يک از استان هـاي کشـور طـي دورة ١٣٨٥ تـا ١٣٩٠ 1 Internal Migration مهاجرپذير و مهاجرفرست بوده اند و ميزان خالص مهاجرت در آن ها چگونه است ؟ رابطـه اي بـين متغيـرهـاي رشـد جمعيت ، نرخ بيکاري، درصد شهرنشيني، جمعيت روستا/ شهري و ميـانگين سـال هـاي تحصـيل بـا ميـزان خـالص مهاجرت وجود دارد يا نه ؟ بنابراين نخست ، نسبت مهاجران به کل جمعيـت در کشـور و اسـتان هـا طـي دوره هـاي مختلـف زمـاني محاسـبه و سـپس اسـتان هـاي کشـور بـر حسـب درصـد مهـاجران (بـين اسـتاني، داخـل اسـتاني و خارج شده )، ميزان مهاجرپذيري، مهاجرفرستي و خالص مهاجرت استان هـا، مقصـد و مبـدأ مهـاجران خـارج شـده از استان ها و واردشده به آن ها و تعيين کننده هاي مهاجرت طي دورة ٥ ساله ١٣٨٥ تا ١٣٩٠ رتبه بندي خواهند شد.
٤٤ درصد از کل جابه جـاييهـاي کشـور (داخـل اسـتاني و بـين اسـتاني) بـه ترتيـب در اسـتان هـاي تهـران ، خراسان رضوي، اصفهان ، فارس و البرز انجام شده است و اين استان ها از لحاظ رتبه بندي استان هاي کشور بر حسب کل مهاجران واردشده به ترتيب در رتبه هاي اول تا پنجم قرار دارند.
در شـکل (٢)، ميـزان کـل مهاجرت براي استان هاي کشور بر اساس سرشـماري سـال ١٣٩٠ نشـان داده شـده اسـت ؛ ايـن شـاخص از تقسـيم مجموع مهاجران واردشده و خارج شده بر کل جمعيت استان براي هر هزار نفر محاسبه مي شـود کـه در اسـتان هـاي البرز و سمنان بيشترين و در استان هاي کرمان ، آذربايجان غربـي و شـرقي کمتـرين اسـت .