چکیده:
گردشگری روستایی و پیرو آن گردشگری خانههای دوم نتیجة تحولات گستردة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه پس از جنگ جهانی دوم است. در کشور ما، بهویژه در نواحی کوهستانی مجاور شهرهای بزرگ و همچنین در سواحل دریای خزر از چند دهة گذشته، خانههای دوم با هدف گذراندن اوقات فراغت گسترش یافته است. این مقاله با هدف تاثیر گردشگری خانههای دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی در شهرستان کلاردشت انجام شده است. پژوهش حاضر، از حیث هدف، کاربردی و به لحاظ روش و ماهیت، توصیفی - تحلیلی است. در این پژوهش برای گردآوری دادهها از روشهای اسنادی و میدانی استفاده شده است. جامعة آماری پژوهش، 9 سکونتگاه روستایی شهرستان کلاردشت است که در آنها ساخت خانههای دوم چشمگیر بوده است. در سطح روستاها، حجم نمونة خانوارهای بررسیشده براساس فرمول کوکران، 200 خانوار بوده است که به صورت تصادفی ساده از بین روستاییان و مالکان خانههای دوم انتخاب شدهاند. با بررسی ابعاد و شاخصهای متغیرهای پژوهش، مشخص شد بیشترین مقدار متغیر رواج گردشگری در روستای پیقلعه (50/ 2) و دربارة متغیر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی، بیشترین مقدار در روستای طایبکلا (09/ 3) است. همچنین شدت تاثیر متغیر توسعة گردشگری خانههای دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاههای روستایی، حدود 40 درصد برآورد شده، این نسبت در جامعة روستاییان حدود 4/ 44 و در بین مالکان خانههای دوم حدود 5/24 درصد است که تاثیر متوسط گردشگری خانههای دوم را در سطح منطقه نشان میدهد. با توجه به آزمون رگرسیون گامبهگام در مرحلة دوم شاخص ایجاد مشاغل جدید مرتبط با گردشگری با ضریب 12 درصد بیشترین تاثیر را دارد و پس از آن ساختوسازهای جدید با ضریب 6/ 8 درصد در ردیف دوم قرار گرفته است.
Rural tourism، and consequently second home tourism، can be regarded as the outcome of great economic، social، and cultural development in the society after World War II، such that in our country، especially in mountainous areas beside large cities، also in the shores of Caspian Sea، the number of vacational second homes -primarily used for spending one's leisure time- has significantly increased over last few decades. This study aims at investigating the impact of second home tourism on physical development of rural settlements in Kelardasht County. This is an applied research carried out with a descriptive-analytical method. We benefited library research and field works for data collection. The population included 9 rural settlements situated in Kelardasht County، with a significantly impressive construction of second homes. using Cochran formula، 200 sample households were randomly selected from rural residents and the owners of the rural second homes. Reviewing the dimensions and indices of research variables showed that the highest value in 'promoting rural tourism' (2.50) was related to the village of Paye- qal'e)، and the highest value in the variable of 'physical development of rural settlements' was related to the village of Taeb Kala had (3.09). Besides، the impact intensity of the variable of rural tourism development on physical development of second homes، has been achieved about 40 percent، while it is 44.4 percent in rural communities، and about 24.5 percent among of second homes' owners; representing the average impact of second homes tourism on the studied area. According to the step-by-step regression test، in the second step، the index of creating new jobs (with the co-efficient 12 percent)، had the highest impact; and the index of new construction (with the co-efficient 8.6 percent) was in the second place، associated with tourism.
خلاصه ماشینی:
يکـي از 1 Rural Tourism 2 Sharpley 3 Yutaka 4 Aleskogius مهم ترين پيامدهاي آن ، پيامدهاي کالبدي است ؛ زيرا ايجاد اين خانه ها خـود جنبـۀ کالبـدي دارنـد و بـه صـورت فيزيکـي بـر روستا تأثير ميگذارند و اصولا منظرة آن ها در نواحي روستايي در نخستين نگاه ، توجه انسان را به خود جلب ميکند.
در جدول (١) به طور خلاصه بخشي از آثار داخلي و خارجي در اين زمينه آمده است : جدول - ١: پژوهش هاي انجام شده دربارة پيامدهاي گردشگري خانه هاي دوم (رجوع شود به تصویر صفحه ) (رجوع شود به تصویر صفحه ) پژوهش هاي انجام شده دربارة اين موضوعات يعني تأثير خانه هاي دوم بر توسعۀ سکونتگاه هاي روستايي، به ويژه در نواحي روستايي کشور و همچنين بررسي سطح رضايتمندي و کيفيت زندگي روستاييان با وجود خانه هـاي دوم بـه نتايج مطلوبي دست يافته اند و در پايان راهکارهاي مؤثر و کارآمدتري را براي کنترل ، کاهش يا جلوگيري از پيامدها و مشکلات و تنگناهاي ناشي از آن ها در زمينه هاي اقتصادي، اجتماعي، کالبدي و زيست محيطي ارائه داده اند.
جدول - ٧: نظر اعضاي جامعۀ نمونه دربارة شاخص هاي توسعۀ کالبدي سکونتگاه هاي روستايي نمونه (رجوع شود به تصویر صفحه ) الف ) شاخص معماري روستايي در اين شاخص ، بيشترين تأثير گردشگري خانه هاي دوم بر ايجاد ساختمان هاي نو با مصـالح جديـد و مقـاوم بـا ميانگين ٣/٣٤ بوده است و از سويي نيز جامعۀ نمونه ، از افزايش هزينۀ ساخت مسکن بـا مصـالح و سـبک معمـاري جديد با ميانگين ٢/٧٤ کمترين ميزان رضايتمندي را داشته اند که ممکن است ناشي از درآمد کم اين جامعه باشد.