چکیده:
رقابتپذیری، یکی از مهمترین دغدغههای تجارت و فعالیت برای پویایی و بازآفرینی شهری است. در سالهای اخیر رقابت به منزلة یک مفهوم اقتصادی تاثیرگذار بر توسعة پایدار صنعت گردشگری و سفر مطرح شده است؛ از این رو هدف اساسی این پژوهش، ارزیابی نقش بافت تاریخی در ارتقاء مولفههای رقابتپذیری گردشگری در شهر بیرجند است. روش پژوهش به صورت توصیفی - تحلیلی و از نوع کاربردی است. در این راستا ابزار پرسشنامه براساس شاخصهای مجمع جهانی اقتصاد طراحی شده است که هر دو سال یکبار به صورت گزارش طرح میشود. در پرسشنامه، طیف لیکرت 5 گزینهای به کار رفته است. اطلاعات مورد نیاز به صورت تصادفی و از گردشگران دردسترس گردآوری و تجزیه وتحلیل دادهها با بهرهگیری از نرمافزارSpss و آزمون T تکنمونهای بررسی شده است. نتایج نشان میدهد مولفة دسترسیهای بافت تاریخی با میانگین 2157/ 12 بیش از حد متوسط و وضعیت آن مطلوب است. مولفههای ظرفیت گردشگری، برندینگ شهری، تجربة محیطی، اصالتبخشی به فضا، توسعة فرهنگی، کیفیت مسکن و ساختمان، کیفیات محیطی و عملکرد بخش عمومی در وضعیت مطلوبی نیست؛ اما مولفههای بازاریابی شهری و امنیت نیاز به تدابیر اساسی دارد و در اولویت قرار گرفته است. مهمترین پیشنهاد کاربردی پژوهش توجه هرچه بیشتر و سرمایهگذاری بخش عمومی و شهرداری برای ارتقاء خدمات گردشگری، رفع کاستیها، ثبت برند و تبلیغات و بازاریابی برای بافت تاریخی شهر بیرجند است.
Competitiveness is one of the most important concerns of business and activity in urban dynamics and urban regeneration. In recent years، competition has become an economic concept that influences the development of tourism and travel industry. Therefore the main purpose of this research is to evaluate the role of historical district in promoting the competitiveness of tourism in Birjand. The research method is descriptive-analytical and a practical type. According to the indicators of the World Economic Forum a questionnaire tool is designed. In questionnaire Likert scale is being used. The information is collected randomly from available tourists. Data analysis was done using SPSS software and one sample T test. The results indicate that the average of accessory component of the historical district is (12،1257) and it is higher than the average limit، and its status is at the desirable level. The components of tourism capacity، urban branding، environmental experience، the originality of the space، cultural development، the quality of housing and building، the qualities of environment، and the performance of the general part are not in desirable condition. But urban marketing and security components need to underlying plans and should be prioritized. The most important and practical suggestion of research is the increasing attention to tourism services and investigating public part and the municipality to promoting tourism services and removing deficiencies، brand registration، advertising and marketing for the historical district of the city of Birjand.
خلاصه ماشینی:
در سال هاي اخير رقابت به منزلۀ يک مفهوم اقتصادي تأثيرگذار بر توسعۀ پايدار صنعت گردشگري و سفر مطرح شده اسـت ؛ از ايـن رو هدف اساسي اين پژوهش ، ارزيابي نقش بافت تاريخي در ارتقاء مؤلفه هاي رقابت پـذيري گردشـگري در شـهر بيرجنـد است .
در ايـن پـژوهش تـلاش شـده اسـت بـا توجـه بـه شاخص هاي گزارش رقابت پذيري گردشگري که هر دو سال يک بار از طريق مجمع جهاني اقتصاد انتشار مـي يابـد، از ديدگاه گردشگران ، بافت تاريخي شهر بيرجند سنجيده شود.
نقشۀ- ١: موقعيت بافت تاريخي شهر بيرجند (رجوع شود به تصویر صفحه ) منبع : نگارندگان ، ١٣٩٦ يافته هاي پژوهش به منظور ارزيابي نقش گردشگري در بين مؤلفه هاي رقابـت پـذيري در بافـت تـاريخي شـهر بيرجنـد، تعـداد ٥١ پرسش نامه در بين گردشگران توزيع شده که در جدول زير مشخصات فردي آن ها آمده است .
جدول - ٣: توزيع فراواني پاسخگويان دربارة مؤلفه هاي رقابت پذيري (به درصد) (رجوع شود به تصویر صفحه ) همان طور که در جدول (٤) ديده ميشود در مؤلفۀ توسعۀ فرهنگي، گويۀ فرهنـگ ميهمـان نـوازي بسـيار زيـاد و زندگي شبانه همچون گردش در بافت تاريخي و فعاليت بازار در شب ، متوسـط اسـت کـه ايـن مسـئله از احسـاس امنيت مي کاهد؛ زيرا در اين قسمت از شهر که به نوعي مرکز تجاري است ، در ساعات اوليۀ روز انبوهي از جمعيـت تردد ميکنند، ولي در اوايل شب خالي از جمعيت ميشود.
R. B and Crouch, G (2003), The competitive destination: a sustainability perspective Tourism management, 21.