چکیده:
اصولاً در تعیین مسئول جبران خسارت، فعل زیانبار شخص نقش اصلی را دارد. اما در مواردی یکی از قواعد تعیین مسئول در حقوق فرانسه، تعیین مسئول بر مبنای مالکیت یا نگهداری از اشیاست که این موضوع در حقوق فرانسه، سبب طرح قاعدۀ مسئولیت مدنی ناشی از اشیا شده است. در حقوق فرانسه مسئولیت ناشی از حیوان و مسئولیت ناشی از ویرانی ساختمان و مسئولیت ناشی از تصادفات، مصادیقی از مسئولیت ناشی از اشیا هستند و دکترین از این مصادیق و به کمک بند 1 مادۀ 1242 ق.م.ف «اصل مسئولیت ناشی از اشیا» را استنباط کرده است. در حقوق ایران نیز چنین مصادیقی وجود دارد، ولی قاعدۀ کلی مانند مادۀ 1242 ق.م.ف وجود ندارد. بهنظر میرسد دکترین در حقوق ایران میتواند اقدام به طرح قاعدۀ مسئولیت مدنی ناشی از اشیا کند که در این مقاله با توجه به فقه، به شیوهای تطبیقی و با استفاده از حقوق فرانسه بررسی خواهد شد.
As a principle، to determine the responsible، the damaging action plays a major role. But in some cases، one of rules to determine the responsible، in French law is determining of the responsible on the basis of the ownership or maintenance of objects، that this issue، in French law has led to rule of civil liability of things. In French law، liability arising from animal and liability arising from the demolition of buildings and liability arising from accidents، as examples of liability arising from objects، it has been suggested and the doctrine of these cases and with the help of paragraph 1 of Article 1384 of code civil has concluded the principle of liability arising from the objects. In Iranian law، there have been such examples، but there is no general rule such as article 1384 of code civil. But it seems the doctrine in Iranian law can conclude the principle of civil liability arising from the objects that in this article، according to the jurisprudence and comparatively and with using of French law will be examined .
خلاصه ماشینی:
طرح قاعدة مسئولیت مدنی ناشی از اشیا در حقوق ایران و فرانسه علیرضا یزدانیان دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکدة علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان (تاریخ دریافت : ١٣٩٥/٢/١٥ - تاریخ تصویب : ١٣٩٥/٦/٢٩) چکیده اصولا در تعیین مسئول جبران خسارت، فعل زیانبار شخص نقش اصلی را دارد.
اما در مواردی یکی از قواعد تعیین مسئول در حقوق فرانسه ، تعیین مسئول بر مبنای مالکیت یا نگهداری از اشیاست که این موضوع در حقوق فرانسه ، سبب طرح قاعدة مسئولیت مدنی ناشی از اشیا شده است .
به نظر می رسد دکترین در حقوق ایران می تواند اقدام به طرح قاعدة مسئولیت مدنی ناشی از اشیا کند که در این مقاله با توجه به فقه ، به شیوهای تطبیقی و با استفاده از حقوق فرانسه بررسی خواهد شد .
اما در مسئولیت ناشی از اشیا این «نقش فعال یا کنشگر»٤ شی ء است که سبب خسارت شده و در نتیجه برای تعیین مسئول باید به نوعی این شی ء به شخصی منسوب باشد.
Le principe de responsabilité du fait des choses اصلی ، مصادیق مسئولیت مدنی ناشی از شی ء یعنی مسئولیت مدنی ناشی از حیوان یا ویرانی ساختمان تحت الشعاع این اصل قرار گرفته (١٥٢ :١٩٧٢ , Starck) و این اصل همۀ مسئولیت هایی را که تحت رژیم خاصی نیست ، دربرمیگیرد (٢٨ :١٩٩٥ , Viney).
از نظر دکترین ، مسئولیت مدنی قراردادی ناشی از اشیا به موردی اطلاق می شود که در یک قرارداد، متعهدی که در قبال متعهدله تعهد به انجام تعهدی کرده ، در مقام وفای به عهد از شیئی استفاده کند و آن شی ء سبب خسارت شود ( ,Malaurie ٥٥٥ :٢٠٠٧ ,Aynes, Stoffel-Munck).