چکیده:
ریشهشناسی ارتباطی تنگاتنگ با آگاهی از تحولات تاریخی یک زبان دارد، چراکه بعدازاین تحولات زبانی، واژگان دستخوش تغییراتی شده که فهم صحیح معانی آنها منوط به شناخت این تحولات خواهد بود. این نکته که در همهی زبانها ازجمله زبان عربی نیز وجود دارد، بر گسترهی دامنهی پژوهش ریشهشناسی واژگان قرآن کریم اثر خواهد گذاشت. ازاینرو مقالهی پیش رو با بهرهگیری از روش اسنادی- کتابخانهای به دنبال بررسی تحولاتی است که بهرغم وقوع، در بررسی مفردات قرآنی لحاظ نمیشود. نتیجهی این پژوهش نشان میدهد که برای ریشهشناسی واژگان قرآن باید به سه دوره تحول زبان عربیتوجهی ویژه داشت. برخلاف پژوهشهای حوزهی ریشهشناسی قرآن کریم که صرفا توجه خود را به ریشههای سامی معطوف ساختهاند، در این پژوهش نشان داده خواهد شد که برای ریشهشناسی واژگان قرآن باید به سه دوره تحول زبان عربی، یعنی تحولات زبان عربی، پیش، در حین و بعد از عصر نزول قرآن توجه داشت چراکه در این دورهها اتفاقاتی همچون حذف برخی حروف الفبا، گسست زبان عربی بعد از ظهور اسلام و انتقال محوریت فرهنگ از حاضره به بادیه و آمیختگی زبانهای عربی شمالی و جنوبی در هنگام فتوحات رویداده که ریشهشناسی واژگان را تحت تاثیر قرار میدهد. توجه به این اتفاقات، دامنهی تاریخی مورد نیاز در یک پژوهش ریشهشناسی را گسترده نموده و باعث دستیابی به نتایجی جامع در حوزهی ریشهشناسی واژگان قرآن میشود
The etymology is closely related to the awareness of the historical changes of a language. The more the domain of further changes is found in one language, the greater the scope of the study of etymology, because in etymology in relation to each change, the vocabulary transforms that they should be aware of. The etymology of the Qur''''anic vocabulary follows the same principle. Therefore, the present paper uses the documentary-library method to describe the important developments that are not considered in the etymology of the Qur''''anic words despite the occurrence. The result of this study shows that for the etymology of the Qur''''anic words, it was necessary to pay attention to three periods of Arabic language changes. In the current situation due to the lack of comprehensive works, only the semantic roots of the Qur''''anic vocabulary are given attention, whereas in this study it will be shown that for the etymology of the Qur''''anic terms, there must be three stages of the transformations of Arabic language, Arabic language developments, before , during and after the Qur''''an''''s revelation, because during these periods there were events such as the removal of some alphabet, the breakdown of Arabic after the advent of Islam and the transfer of the culture from the Buddhas to the sedentary people and the combination of the northern and southern Arabic languages in the period of wars Futūḥat- that affects the etymology of vocabulary. Paying attention to these events extends the range of history required in an etymological study and yields comprehensive results in the field of the etymology of the Quranic vocabulary .
خلاصه ماشینی:
تأثیر شناخت تحولات تاریخی زبان عربی بر گستره ی پژوهش های ریشه شناسی واژگان قرآن حسین شجاعی تاریخ دریافت : ١٣٩٥/٧/٢٩ علی ثقفیان تاریخ پذیرش : ١٣٩٦/١٠/١٨ چکیده ریشه شناسی ارتباطی تنگاتنگ با آگاهی از تحولات تاریخی یک زبان دارد، چراکه بعدازاین تحولات زبانی ، واژگان دستخوش تغییراتی شده که فهم صحیح معانی آنها منوط به شناخت این تحولات خواهد بود.
برخلاف پژوهش های حوزهی ریشه شناسی قرآن کریم که صرفا توجه خود را به ریشه های سامی معطوف ساخته اند، در این پژوهش نشان داده خواهد شد که برای ریشه شناسی واژگان قرآن باید به سه دوره تحول زبان عربی ، یعنی تحولات زبان عربی ، پیش ، در حین و بعد از عصر نزول قرآن توجه داشت چراکه در این دورهها اتفاقاتی همچون حذف برخی حروف الفبا، گسست زبان عربی بعد از ظهور اسلام و انتقال محوریت فرهنگ از حاضره به بادیه و آمیختگی زبانهای عربی شمالی و جنوبی در هنگام فتوحات رویداده که ریشه شناسی واژگان را تحت تأثیر قرار می دهد.
پژوهشی جامع در حوزه ریشه شناسی مفردات قرآن تنها زمانی برای محقق امکان پذیر است که او از سیر تحولات زبان عربی عصر نزول اطلاع کافی داشته و مبتنی بر آن ، ابزارها و روش های مناسبی را برای فهم واژگان بکار برد.