چکیده:
در این نوشتار ابتدا به بررسی براهین اصالت وجود صدرالمتالهین بر له اصالت وجود خواهیم پرداخت با این منظور که از میان این براهین معنای واضحی از وجود و ماهیت نزد این حکیم بزرگ اسلامی برای ما معلوم گردد. در ادامه به نگاه اجمالی پدیدارشناسی هوسرل خواهیم پرداخت. با این ترتیب که نخست درباره ی معنای ماهیت نزد هوسرل بحث خواهیم کرد. در ادامه برای آنکه مراد هوسرل از اصطلاح ماهیت به ذهن روشن تر گردد، به روش کشف ماهیت توسط فاعل شناسایی یا «اگوی استعلایی» خواهیم پرداخت. و در نهایت در این باره سخن خواهیم راند که چه عواملی در ساختن ساختار ماهیت نزد هوسرل دارای نقش هستند. در قسمت سوم و پایانی این نوشتار به مقایسه معنای اصطلاح «ماهیت» خواهیم پرداخت؛ و در این باره به قضاوت خواهیم نشست که با توجه به معنای ماهیت، اصالت ماهیت نزد هوسرل آیا همان امری است که توسط ملاصدرا طرد می شود؟.
خلاصه ماشینی:
"(طباطبایی، بی تا ، ص 10) شاید بتوان گفت که: از مجموعهی آنچه برای تعریف تنبیهی و شرح الاسمی در مبحث وجود آمده است، همان «ثابت العین» بودن یا به زبان ساده تر «آنچه را که واقع در عالم هست» به عنوان تعریف در نظر گرفته ولی همهی اینها تنها در حد اشاره و نزدیکتر شدن به مطلب است چون اگر وجود تعریف شود مستلزم دور و تسلسل خواهیم بود زیراهر آنچه؛ در تعریف به عنوان واسطه، نقش ایفا کند خود می بایست در درجهی نخست، وجود داشته باشد از این رو ملاصدرا درکتاب مشاعر آورده است«مفهوم وجود آشکارترین و روشن ترین چیزهاست.
)) (رشیدیان، صص 189 و 190) آنچه که در روش تغییر خیالی باید به دست اگوی استعلایی یا فاعل شناسای در پدیدارشناسی کسب شود این است که: «حداقل شروط لازم برای ممکن بودن تصور یا تخیل کردن آن کداماند و تغییر کدام خصلت به تغییر شی متخیل منجر میشود» (همان، 191) هوسرل در کتاب «تاملات دکارتی» در تامل چهارم نتیجه این کنش خیالی را چنین بیان میکند: «ما به نوعی ادراک واقعی را به قلمرو ناواقعیت منتقل میکنیم؛ قلمروی که امکان محض یعنی فارغ از هر پیوندی با امر واقع و با هر گونه امر واقع به طور کلی را به ما تسلیم میکند.
زیرا در فلسفه اسلامی وجود و ماهیت دو امر کاملا متفاوتی از لحاظ مفهومی هستند؛ حال آنکه در پدیدارشناسی ماهیت از یک سو از لحاظ مصداق خارجی داشتن سلب نظر شده است از سوی دیگر از لحاظ مفهوم به زیسته یا ادراک وابسته به فاعل شناسا تعریف شده است که برای شکلگیری آن علاوه بر از ذهنیت فاعل شناسا یا اگو، موجودیت خارجی اعیان واقعی در آن نقش داشته است."