چکیده:
یکی از شگردهای عمده بیانی در غزل نو ء نمادپردازی است. از این رو دیدگاهی شایسته برای
مطالعة نوغزلسرایی در شعر جوان و بویژه آثار زنان شاعر انگاشته شد. بر این اساس مجموعه
غزلهای سه تن از زنان نامآشنای شعر جوان (مریم جعفری آذرمانی» نجمه زارع و پانته صفایی
بروجنی) از دید نمادپردازی و شیوة بسامدگیری دقیق و توصیف - تحلیل دادهها مورد مطالعه
قرار گرفت. بسامدها نشان داد که نمادها به ترتیب بسامدء عبارت است از: «نمادهای محیطی
(طبیعی و سازهای) بویژه نمادهای طبیعت جاندار» «نمادهای تاریخی بویژه تاریخ پیامبران)»
«نمادهای اساطیری و حماسی, بیش از همه تحت تاثیر شخصیتهای شاهنامة فردوسی»»
«نمادهای دینی» با محوریت شیطانهراسی»» «نمادهای غنایی» محدود به شخصیتهای آثار غنایی
نظامی»» «نمادهای ادبی» با هویتبخشی معنایی به اصطلاحات ادبی» و کمتر از همه «نمادهای
فرهنگی (ملی و قومی)».
در نتیجه نمادپردازی یکی از ویژگیهای بیانی نوغزلسرایی شاعران زن جوان بهشمار میآید
و مبنای آن بر استفاده از نمادهای رایج در شعر معاصر قرار گرفته است؛ ازاین رو بسامد
نمادهای بدیع و نیز کشف ابعاد نو در نمادهای رایج» محدود و اندک ارزیابی میشود و تنها در
نمادپردازیهای «ادبی» و در مواردی معدود در نمادهای «دینی» و «طبیعی»» نواوریهایی در این
زمینه مشهود است.
خلاصه ماشینی:
در بهره گیری از نمادهای غنایی، غزلیات زارع و صفایی بروجنی بیشترین بسامد را به طور مساوی در اختیار دارد: ن(رجوع شود به تصویر صفحه) در ادامه ابیاتی به عنوان نمونه می آید: مجنون به پای جرأت خود ماند و جان سپرد من میروم که آن همه دیوانه نیستم (زارع ، ١٣٨٩: ٦٦) نماد عاشق وفادار، فدا شدن در راه عشق ، ثبات قدم در عاشقی اگر فرهاد ویران کرد کوهش بیستون بوده ستون را کوه خواهم کرد؛ دارم سنگ میکارم (جعفری آذرمانی، ١٣٩٣الف : ٥٥) نماد عاشق و انجام دادن کار دشوار در راه عشق تا خداوندانه تندیسی بسازد از تو عشق از دهان اره باید استخوانت بگذرد (صفایی بروجنی، ١٣٩٣ب : ٧٩) نماد امری خطیر، صعب و سهمناک کافی است گه گاهی بخندی تا ازین کوچه هر صبح ویسی بگذرد هر شب زلیخایی (همان : ٥٤) نماد عاشقی و شیفتگی ٢ـ٤ـ٢ باورهای دینی منظور از باورهای دینی مجموعه گزاره های اعتقادی است با مبنای دینی که هنرمند آن را به عنوان بخشی از بدیهیات ذهنی خود و خواننده ، دستمایۀ نمادپردازی قرار می دهد.
برای بررسی و تحلیل نمادپردازیهای غزلسرایان زن جوان در دو دهۀ اخیر آثار سه شاعر نام آشنا نجمه زارع ، پانته آ صفایی بروجنی و مریم جعفری آذرمانی ارزیابی شد؛ بر این اساس نمادهای غزل زنان به ترتیب بسامد در هفت گروه نمادهای «محیطی (طبیعی و سازه ای)، تاریخی، اساطیری و حماسی، دینی، غنایی، اصطلاحات ادبی و فرهنگ و سنن » قابل طبقه بندی است .