چکیده:
در پژوهش حاضر از دو الگوی زبانشناختی برای تحلیل آیاتی که به عمل شکرگزاری اشاره کردهاند، استفاده شد. ابتدا الگوی ارتباطی یاکوبسن (1960)، برای رابطه بین خالق هستی و مخلوق به کارگرفته شد. در این الگو به طور معمول پیامرسانی بین فرستنده و گیرنده پیام در ارتیاط بین انسانها تحلیل میشود. همچنین، انواع شکرگزاری در آیات قرآن کریم با استفاده از الگوی ردهبندی کولماس (1981) بررسی شد. دادهها با استفاده از نرمافزارها و تارنماهای مربوط، از قرآن کریم و ترجمه آن استخراج گردید. در این پژوهش فقط آیاتی که در آنها حمد و شکر در قالب انجام عمل شکرگزاری به کار رفتهاند مدنظر بوده است. از نظر فراوانی مشخص شد که دو واژه حمد و شکر به ترتیب 68 و 75 بار در قرآن کریم ذکر شده است، که از این میان فقط در آیات 30 و 158 سوره بقره، آیه 3 سوره اسراء و آیه 13 سوره رعد به عمل حمد و شکرگزاری اشاره شده است، که به بیان دیگر رابطهای بین دو طرف شاکر و مشکور فرض شده است. در این 4 آیه، فرشتگان، خداوند متعال، حضرت نوح (ع)، و رعد، در مقام فرستنده پیام یا شکرگزار ظاهر شدهاند. همچنین مشاهده شد که این چهار نوع شکرگزاری با توجه به ردهبندی کولماس، در طبقه اول و سوم انواع شکرگزاری قرار گرفته اند.
This study aimed to analyze ayahs referring to the act of giving thanks in the Qur'an within two linguistics frameworks. To this end، Jakobson’s communication model، according to which the communication between the sender and the receiver of a message is analyzed in the inter-human relations، was initially used to study the relationship between the Creator and the Creatures. In addition، Coulmas's taxonomy was applied in order to classify various types of giving thanks in the Qur'an. Data were collected from the Holy Qur'an and some of its translations using relevant software and websites. Then، The frequency of two words Hamd and Shokr and their derivations were counted to be 68 and 75، respectively. Only four instances of referring to the act of thanks and praise، in which the relation between the praiser and the praised have been assumed، were found in ayahs 30 and 158 of SurahAl-Baqarah، ayah 3 of Surah Al-Isra، and ayah 13 of Surah Ar-Ra'd. In these four ayahs، the archangels، Allah، the Most Exalted، Prophet Noah (UHBP)، and Ra'd (Lightening) have appeared in the positions of the sender of the message or the praiser. Moreover، with respect to Coulmas's taxonomy of thanks، it was revealed that these ayahs can be categorized as Type I and Type III of different forms of giving thanks.
خلاصه ماشینی:
تحلیل زبان شناختی واژه های «حمد» و «شکر» در آیات قرآن کریم بر پایه الگوی ارتباطی یاکوبسن و رده بندی کولماس 1 روح الله یعقوبی 2 عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا چکیده در پژوهش حاضر از دو الگوی زبان شناختی برای تحلیل آیاتی که به عمل شکرگزاری اشاره کرده اند، استفاده شد.
از نظر فراوانی مشخص شد که دو واژه حمد و شکر به ترتیب ٦٨ و ٧٥ بار در قرآن کریم ذکر شده است ، که از این میان فقط در آیات ٣٠ و ١٥٨ سوره بقره ، آیه ٣ سوره اسراء و آیه ١٣ سوره رعد به عمل حمد و شکرگزاری اشاره شده است ، که به بیان دیگر رابطه ای بین دو طرف شاکر و مشکور فرض شده است .
در این پژوهش با رویکردی زبان شناختی در چارچوب الگوی ارتباطی یاکوبسن (١٩٦٠)٦ و رده بندی کولماس ٧ (١٩٨١) به تبیین نقشی و معنایی دو واژه حمد و شکر در آیات قرآن پرداخته میشود.
از آنجا که در طبقه بندی کولماس قدردانی در چهار محور دو بخشی ارائه شده است ، میتوان آیات مرتبط با شکر و حمد در قرآن کریم را با استفاده از آن نیز بررسی کرد.
الگوی ارتباطی یاکوبسن برای بررسی این دو واژه در قرآن انتخاب شده است ، که در آن فرستنده پیام (یا شکرگزار) انسان و دریافت کننده پیام (یا پاسخ دهنده ) خداوند متعال است .
از این رو، مطالعه حاضر به عنوان یکی از اولین پژوهش هایی است که با استفاده از الگوی ارتباطی یاکوبسن (١٩٦٠) و رده بندی کولماس (١٩٨١: ٩١-٦٩) به تبیین دو واژه حمد و شکر در آیات قرآن پرداخته میپردازد.