چکیده:
انسان ذاتا موجودی اجتماعی است و طبیعت او بهگونهای است که معمولا مشتاق داشتن دوست و همنشین است. از طرفی دوست و رفیق میتواند نقشی سرنوشتساز در زندگی هر شخص ایفا کند. ازاینرو آشنایی با ویژگیهای دوست و همنشین شایسته و ملاک قرار دادن این شاخصهها برای انتخاب دوست، میتواند ثمرات مثبت در زندگی هر فردی داشته باشد. چهبسا دوست خوب سبب دوری از گناه و عاقبتبهخیری فرد شود. آیات قرآن کریم و احادیث معصوماننقشی بسیار مهم در جهتدادن به دوستیها و پرهیز از عواقب ناگوار دنیوی و اخروی آنها بر عهده دارند. هدف از این تحقیق بررسی ویژگیهای دوست و همنشین مطلوب از منظر آیات و روایات است. در این مقاله مباحثی همچون اهمیت دوستی، معیارهای انتخاب دوست، حدود و شرایط دوستی، راههای شناخت دوست و نیز ویژگیهای دوست و همنشین مطلوب مطابق با آیات قرآن و احادیث تبیین شده است.
خلاصه ماشینی:
افزون بر آنچه گفته شد، آموزه هاي ديني معيارهاي بسياري براي دوست شايسته و ناشايست ، ذکر کرده است که در ادامه به مهم ترين آن ها اشاره مي شود: ٤-١- معنويت و دين داري از ديدگاه اسلام «رفيق خوب » نه فقط در دنيا که در آخرت نيز همراه آدمي است ؛ بدين بيان که چنين فردي بي گمان موجب شرافت ، سعادت و عزت در دنيا و آخرت خواهد بود.
پيامبر گرامي حضرت محمد مصطفي ع دراين باره مي فرمايد: «اسعد الناس من خالط کرام الناس » (محمدي ريشهري ، ١٣٦٢: ٣٠٢/٥): «خوش بخت ترين مردم کسي است که با افراد بزرگوار و با نجابت هم نشين و دوست شود».
٦- ممنوعيت ها و خط قرمزهاي دوستي (دوستان ناشايست ) گرچه وجود دوست و دوستي يکي از عوامل ترقي و صعود انسان به مراتب عالي کمالات و ارزش هاست ، همان گونه که در بحث هاي گذشته بيان شد، دوست خوب داراي شرايط و صفاتي است که اگر آن شرايط و صفات وجود نداشت ، دوستي و داشتن دوست نه تنها لازم نيست بلکه ممنوع خواهد شد، زيرا بعضي از دوستي ها نه فقط باعث ترقي و کمال انسان نمي شود، عاملي براي هدر رفتن نيروها و استعدادهاي جواني مي شود و انسان را به سمت هلاکت و نابودي سوق مي دهد.
حضرت علي ع در همين باره مي فرمايند: «با چاپلوس رفاقت و دوستي مکن ، زيرا با چرب زباني تو را اغفال مي کند و کارهاي زشت خود را در نظرت زيبا جلوه مي دهد و دوست دارد که تو نيز مانند وي باشي » (تميمي آمدي ، ١٣٦٦: ٣٢٨).