چکیده:
دادگاهها برای تامین عدالت و حل اختلاف تشکیل شدهاند. بنابراین در عملکرد خود باید هدف اساسی
در نظر داشته باشند. دادگاهها مهمترین نقش را در تحقق اهداف قوه قضائیه دارند و برای اینکه اهداف
بیش از پیش تامین شوند باید برخی اصول را رعایت کنند تا سلامت رسیدگی و عدالت تصمیمات را
بیش از پیش تضمین میکند. حقوق اشخاص در دادرسی کیفری جزء طبیعی و ذاتی نوع بشر است و
چیزی نیست که دولتمردان به مردم واگذار کرده باشند و بتوانند از آنان سلب نمایند. لذا بر حاکمان
است که تدابیر لازم جهت رعایت و حمایت آن فراهم نمایند و امکانات لازم در اختیار متهم بگذارد، تا
بتوانند در صورت بیگناهی از اتهامات ناروا تبرئه شود. دادرسی عادلانه یا منصفانه به معنای تضمینات
کلی است که جهت رعایت حقوق طرفین در فرآیند دادرسی انواع دعاوی نزد دادگاهی صلاحیتدار،
مستقل، بیطرف و قابل پیشبینی در مکانیزم قضایی پیشبینی شده است. بنابراین، این هدف باید در
جزءجزء فرآیند دادرسی رعایت شود. بر این اساس، برخی اصول در دادرسی ها تعیین شده است که
رعایت آنها عدالت را تامین میکند.
خلاصه ماشینی:
"هیچ دادگاهی برگزار نمیشود مگر برای آنکه حقی را ستانده و به صاحبان حق برگردانند و فضا ئلی ، مصطفی ، جایگاه و اصول دادرسی عادلانه در حقوق بشر و دکترین قضایی اسلام ، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال اول ، شماره اول، پاییز 1393 در این مسیر عادلانه بودن آن دادگاه باید بهعنوان یک الزام در نظر گرفته شود و این مهم محقق نمیشود مگر به واسطه رعایت اصول دادرسی عادلانه تمامی دادرسیهایی که صورت میگیرد برای تشخیص حق از باطل و اجرای عدالت است.
از مطالعات تاریخی چنین برمیآید که در گذشتههای دور و حتی تا یکی دو قرن اخیر، جر در برخی نظامهای حقوقی (مانند حقوق اسلام) فرض برائت متهمین، لااقل در پارهای از اتهامات، پذیرفته نبوده و در صورت عدم توانایی شاکی بر معین، محمد ، فرهنگ فارسی، تهران، کتاب پارسه ، 1387 وکیل، امیرساعد؛ عسگری، پوریا ، قانون اساسی در نظم حقوقی کنونی، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد، چاپ دوم ، 1387 فخارطوسی، جواد ، حقوق متهمان (فقهی - حقوقی)، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم ، 1391 ارائه دلیل کافی علیه متهم، اثبات بیگناهی بر عهده خود متهم واگذار شده است.
5- استقلال و بیطرفی روحانی جنبه سرائی، اصول حاکم بر روند دادرسی منصفانه در حقوق ایران و مصر، چهارمین کنفرانس جهانی و اولین کنفرانس ملی پژوهشهای نوین ایران و جهان در روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی ، 1396 همان حق بر دادرسی عادلانه از اساسی ترین حقوق بشری به شمار می رود که در دادرسیهای جزایی به وسیله چند حق عینی شناخته می شود: مثل حق بر بیگناهی فرض شدن متهم ، حق بر دفاع توسط خود فرد یا وکیل، حق بر دادرسی بدون تأخیر و حق بر حمایت در مقابل عطف به ماسبق شدن قوانین جزایی."