چکیده:
امضای فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران بود که نشان دهنده ورود کشور به مرحله جدیدی از حیات سیاسی و اجتماعی است . با روی کار آمدن محمد علی شاه ، شاهد بروز تقابل و کشمکش های فراوان با روشنفکران و مشروطه طلبان هستیم که در نهایت موجب به توپ بستن مجلس و قتل آزادی خواهان گشت و موجب قیام مردم و شکل گیری انقلاب مشروطه شد. در این پژوهش با استفاده از منابع و مصادر تاریخی به واکاوی علل این تقابل ها پرداخته و با بررسی نوع تربیت محمدعلی شاه،وقوع انقلاب مشروطه و موضع روسیه نسبت به آن این نتیجه به دست آمد که نوع تربیت روسی محمدعلی شاه بر مواضع او در قبال مشروطه خواهان موثر بوده است.
خلاصه ماشینی:
"انگلیس نیز مساحت 355 هزار کیلومتر مربع از بندرعباس ، کرمان، بیرجند تا سر حد افغانستان روبه جنوب را تحت نفوذ خود درآورد»( باستانی پاریزی ،1383: 114 ) طبق این قرارداد هریک از طرفین تعهد کردند که در منطقه رقیب هیچ گونه امتیاز تجاری و سیاسی تحصیل ننمایند ( نجمی،1377: 164) این معاهده تا حدودی جلو تجاوز روس در بلعیدن تمامی خاک ایران و عملیات تجاوزکارانه اش را می گرفت و یا آن را محدود می کرد اما یک زیان عمده آن تقویت و چیرگی محمدعلی شاه از طرف روسیه تزاری در مخالفت با آزادی خواهان بود ( مستوفی،1384،ج2: 262) از این نظر « روحیه مشروطه خواهان را تضعیف کرد» و مقاومت آنان را در برابر استبداد آسیب پذیر می ساخت.
( کسروی ، 1370: 203 ) میرزا طاهر تنکابنی نماینده تهران از طبقه علما گفت «سلطان؛ سلطان ملت است باید از طرف ملت تاج گذارد و مجلس نماینده ملت است » اما محمد علی شاه که بکلی تحت نفوذ روسیه تزاری قرار داشت و برای رسیدن به تاج و تخت با مشروطه خواهان همدردی نشان داده بود و اکنون که تاج شاهی را تصاحب کرده بود و از سوی دیگر نیروی شگرف روسیه تزاری را پشتیبان خود می دید و نیز در داخل کشور به توطئه ها و دسیسه های استبداد طلبان و طرفداران رژیم سابق نظر داشت به گفته ها و اعتراضات نمایندگان مجلس وقعی ننهاد و همچنان به اقدامات خود برای برانداختن رژیم جدید ادامه می داد."